Đại biểu Quốc hội lo ngại chỉ người có tiền mới được đặc xá

Chiều 11/4, Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật đặc xá (sửa đổi). Dự luật nêu rõ, người bị kết án phạt tù về bất kỳ tội danh gì phải chấp hành xong hình phạt bổ sung như phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác thì mới được đề nghị đặc xá.

Đại biểu Đặng Thuần Phong (Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội) cho rằng đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của nhà nước đối với người phạm tội phải chấp hành án phạt tù. Chính sách này thể hiện sự nhân văn mà bất cứ nhà nước ở thể chế chính trị nào cũng làm. Nếu quy định như trên là chưa thỏa đáng.

Ông phân tích, thực tế một số tội phạm không có khả năng thi hành hình phạt dân sự hoặc bổ sung như phạt tiền, bồi thường thiệt hại. Chiếu theo quy định trên thì họ không bao giờ được đưa vào danh sách xét đặc xá. 

"Dư luận lo ngại không khéo sẽ có chuyện thương mại hóa việc tha tù trước hạn, tức là chỉ người giàu có tiền khắc phục được hậu quả dân sự trong các vụ án hình sự mới được đặc xá, còn người nghèo phải ở tù suốt đời", ông Phong nói.

Theo đại biểu này, những phạm nhân cải tạo tốt nhưng không có tiền đóng thì để Chủ tịch nước được toàn quyền xem xét. Vấn đề thuộc về quan điểm, nếu xử lý không khéo sẽ trở thành cú sốc tâm lý rất đáng ngại trong thi hành án phạt tù. 

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đồng tình với đại biểu Đặng Thuần Phong rằng dự thảo đánh giá phần dân sự trong bản án hình sự sẽ dẫn đến tình huống người có tiền được đặc xá, người không có tiền mãi mãi ở tù.

Theo bà, nếu người bị án phạt tù có tài sản thì quá trình tố tụng phải kê biên, tịch thu tài sản ấy. Còn khi họ đã vào tù, không có tài sản để thi hành nữa mà lại quy định phải phạt tiền, bồi thường thiệt hại là bất khả kháng.

"Cần xem xét trường hợp phạm nhân chấp hành hình phạt tù rất tốt nhưng không tìm đâu ra tiền để thi hành án dân sự", bà Nga đề nghị.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề xuất, với người quá khó khăn không có khả năng thực hiện hình phạt bổ sung như phạt tiền hay bồi thường thiệt hại, nhưng đủ điều kiện khác thì giao Chủ tịch nước xem xét.

Trung tướng Nguyễn Văn Sơn, Thứ trưởng Công an thừa nhận có trường hợp như đại biểu nêu. "Tuy nhiên, khi bị hại chưa được đảm bảo lợi ích chính đáng; tài sản của nhà nước, tổ chức chưa được khắc phục mà đối tượng vẫn được xem xét đặc xá thì e rằng dư luận chưa đồng tình", tướng Sơn nói. Ban soạn thảo sẽ nghiên cứu thêm trên tinh thần phân biệt thật cụ thể từng trường hợp giải quyết đặc xá, để người dân thấy quy định như vậy là vô tư.

Dự án Luật đặc xá (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 khai mạc ngày 20/5, dự kiến được thông qua tại kỳ họp cuối năm 2018.