Ngày 16/10, tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ gian lận thi cử 2018 ở Sơn La, HĐXX gọi bị cáo Trần Xuân Yến (cựu Phó giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Sơn La) lên để xét hỏi về quá trình tẩy sửa điểm cho các thí sinh.
Tại kỳ thi này, bị cáo Yến được phân công làm Phó Trưởng ban Chỉ đạo thi, Phó chủ tịch hội đồng thi, Phó Trưởng ban thường trực ban chấm thi và Tổ trưởng tổ xử lý bài thi trắc nghiệm.
Mở đầu phần xét hỏi, bị cáo Yến cho rằng, ngay sau khi nhận được cáo trạng, bị cáo này có ý kiến ngay với VKSND tỉnh vì không nhất trí với cáo buộc trong cáo trạng.
"Thứ nhất, về trách nhiệm trong kết quả chấm thi trắc nghiệm không phải là việc bị cáo được giao. Thứ hai, về hành vi thì bị cáo không nhận nâng điểm thi cho thí sinh nào. Danh sách 13 thí sinh bị cáo chuyển cho Nguyễn Thị Hồng Nga vào vào chiều 30/6 chứ không phải ngày 29/6 và mục đích chuyển danh sách này để nhờ xem điểm cho bạn bè, đồng nghiệp.
Bị cáo không biết, không đồng thuận, không cho phép bị cáo Nguyễn Thị Hồng Nga, Đặng Hữu Thủy, Cầm Thị Bun Sọn nâng điểm cho các thí sinh và tổ xử lý bài thi trắc nghiệm làm đúng quy định của Bộ GD&ĐT.
Bên cạnh đó, bị cáo không chỉ đạo Nga xóa dữ liệu trên máy tính mà chỉ bảo bị cáo Nga sao chép dữ liệu ra để đề phòng máy tính bị hỏng hoặc virus làm mất" - bị cáo Yến nói.
Như vậy, lời khai của ông Yến trái ngược hoàn toàn với lời khai của bà Nga. Bởi trước đó, bà Nga nhiều lần khai với HĐXX rằng ông Yến là người chủ động đặt vấn đề nâng điểm cho một số con em trong Sở GD&ĐT. Nhận thức việc sếp chỉ định thì không thể không làm, bà Nga mới thực hiện việc sửa chữa bài thi.
Tại tòa, ông Yến một mực khẳng định chỉ đưa danh sách 13 thí sinh cho bà Nga để nhờ xem điểm. Danh sách trên bị cáo nhận từ các ông Hoàng Tiến Đức (nguyên Giám đốc Sở GD&ĐT), Nguyễn Ngọc Hà (Trưởng Phòng Giáo dục THPT), Phan Ngọc Sơn (Chánh thanh tra Sở GD&ĐT) và Nguyễn Văn Hải (phụ huynh thí sinh).
Chủ tọa truy vấn cựu Phó giám đốc Sở GD&ĐT Sơn La nhờ xem điểm là xem như thế nào? Ông Yến giải thích nghĩa là xem trước kết quả thi mà lẽ ra phải đến ngày 11/7 Bộ GD&ĐT mới công bố.
Lý giải về việc nhờ xem kết quả thi trước ngày Bộ GD&ĐT công bố, bị cáo Yến cho biết: "Bị cáo nói do nể nang thủ trưởng và đồng nghiệp nên chuyển thông tin các thí sinh cho bà Nga để xem điểm trước. Mong muốn của các gia đình chỉ là biết sớm điểm cho các cháu".
Vậy nhưng, trên thực tế, những thí sinh bị cáo Yến "nhờ xem điểm" đều được các bị cáo trong vụ án "tiện tay" sữa chữa, nâng điểm bài thi.
Đáng chú ý, theo lời khai của cựu Phó giám đốc Sở GD&ĐT, danh sách đưa cho bị cáo Nga bao gồm thông tin về họ tên, số báo danh và điểm thi của các thí sinh. Nhưng bị cáo Yến nói rằng đây là điểm mà thí sinh tự chấm, nhằm so sánh với điểm thật do Bộ GD&ĐT công bố, bị cáo viết vào để sau này nhớ.
Một tình tiết đặc biệt khác trong cáo trạng, đó là sau khi biết tổ công tác của Bộ GD&ĐT phát hiện việc sao lưu dữ liệu trong máy tính, sợ bị phát hiện, ông Yến mang 16 đĩa CD ra nghĩa trang tỉnh Sơn La đốt, tiêu hủy.
Khai trước HĐXX, ông Yến khẳng định việc in sao được thực hiện vào ngày 18/7, tức sau 7 ngày công bố điểm thi, khi đó tài liệu không còn là mật nên không ảnh hưởng gì. Hơn thế, việc in sao là để bảo vệ dữ liệu chứ không có mục đích nào khác.
Đến tối 19 và sáng 20/7, khi Bộ GD&ĐT kiểm tra, tất cả dữ liệu của kỳ thi còn nguyên vẹn trên máy. Nhận thức các đĩa CD in ra không còn giá trị gì nữa, nếu để lại sẽ nguy hiểm nên bị cáo quyết định tiêu hủy. Việc tiêu hủy diễn ra vào trưa 20/7, tại nghĩa trang tỉnh Sơn La, không ai biết.
Đồng thời, cựu Phó giám đốc Sở GD&ĐT khẳng định bản thân không được hưởng bất cứ lợi ích vật chất hay tinh thần nào từ việc nhờ xem điểm.
Bình luận