Chị gái nhà vua Thái Lan tranh cử thủ tướng: Cơn địa chấn của chính trường Thái

Công chúa Ubolratana Rajakanya, chị gái của vua Maha Vajiralongkorn, được đảng Thai Raksa Chart công bố là ứng viên cho cuộc bầu cử thủ tướng sắp tới tại Thái Lan hôm 8/2. Đây là một cú sốc vì hoàng gia Thái Lan vốn luôn đứng ngoài chính trị theo truyền thống từ khi nền quân chủ lập hiến được thiết lập tại vương quốc vào năm 1932.

Cùng ngày, Thủ tướng Prayuth Chan-o-cha cũng thông báo sẽ tranh cử bảo vệ vị trí người lãnh đạo chính phủ. Cuộc tổng tuyển cử được chờ đợi trong gần 5 năm qua, kể từ sau cuộc đảo chính quân sự năm 2014 lật đổ thủ tướng Yingluck Shinawatra, giờ đây càng trở nên gay cấn.

Từ bỏ hoàng gia vì tình yêu

Công chúa Ubolratana Rajakanya, 67 tuổi, từng có biệt danh "La Poupée" (búp bê), là con đầu lòng của nhà vua quá cố Bhumibol Adulyadej và hoàng hậu Sirikit, theo Channel NewsAsia.

Bà sinh ra tại Lausanne, Thụy Sĩ, vào tháng 4/1951 trong thời gian vua Bhumibol còn đang du học tại châu Âu. Vua Bhumiblol sau đó có thêm ba người con là Maha Vajiralongkorn, Maha Chakri Sirindhorn và Chulabhorn.

Công chúa Ubolratana được cho là có tư chất thông minh. Bà từng theo học tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) nổi tiếng của Mỹ, tốt nghiệp ngành toán học năm 1973. Sau đó, bà lấy bằng thạc sĩ ngành y tế công tại Đại học California ở Los Angeles.

Công chúa "búp bê" cũng từng mang lại niềm tự hào to lớn cho hoàng gia và người dân Thái Lan khi cùng phụ thân giành huy chương vàng môn đua thuyền trong Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Games) 1967 ở Bangkok.

Năm 1972, công chúa Ubolratana bất ngờ từ bỏ thân phận hòa gia để làm đám cưới với người bạn học Peter Ladd Jensen ở MIT. Bà lấy tên mới là Julie Jensen và định cư tại Mỹ cùng chồng. Song cuộc hôn nhân đổ vỡ vào năm 1998 và gần ba năm sau, bà trở về sống ở Thái Lan.

Cặp đôi có với nhau hai người con gái và một cậu con trai. Bhumi, con trai của Ubolratana, đã qua đời vào năm 2004 trong thảm họa sóng thần Ấn Độ Dương. Tờ Los Angeles Times khi đó cho biết người con trai 21 tuổi của công chúa Thái Lan chết đuối khi đang lái canô ngoài bờ biển Khao Lak ở miền Nam Thái Lan.

Ngôi sao truyền thông

Dù công chúa Ubolratana không được khôi phục hoàn toàn thân phận hoàng gia sau khi ly hôn, người con lớn của vua Bhumibol vẫn thực hiện nhiều nghĩa vụ lễ nghi của hoàng gia. Giới quan chức chính phủ Thái Lan luôn xem Ubolratana là một thành viên hoàng tộc. Bà được người dân Thái Lan gọi là "Tunkramom Ying" hay "Con gái của Hoàng thái hậu".

Công chúa Ubolratana không trốn tránh ánh hào quang của hoàng gia Thái Lan. Trong những năm qua, bà trở thành một "ngôi sao" truyền thông, tạo sức ảnh hưởng lớn trong xã hội.

Lần đầu tiên công chúa Ubolratana xuất hiện trên truyền hình là năm 2003, theo Khaosod. Kể từ đó, bà thường xuyên tham gia nhiều bộ phim truyền hình. Bà thậm chí từng đóng vai hoàng hậu trong bộ phim Anantalai, mô tả một vương quốc bị hủy hoại bởi một loại hoa được dùng để sản xuất ma túy. Công chúa Thái Lan còn góp mặt trong nhiều tác phẩm điện ảnh của Thái Lan.

Bà cũng có một chương trình truyền hình riêng tên "Để trở thành Biến số Số một". Trong đó, bà đóng vai trò người dẫn chương trình chính, đưa ra những lời khuyên cho giới trẻ Thái Lan. Công chúa còn lấn sân sang cả lĩnh vực âm nhạc, trình diễn trong nhiều video và chương trình hòa nhạc. 

Ngoài ra, công chúa Ubolratana cũng thu hút sự quan tâm lớn trên mạng xã hội tại Thái Lan. Tài khoản của bà trên Instagram có đến 97.000 người theo dõi dù để ở chế độ "riêng tư".

Địa chấn chính trường Thái

Việc đảng Thai Raksa Chart đề cử công chúa Ubolratana cho ghế thủ tướng đã được giới chuyên gia và truyền thông Thái Lan ví von là cơn địa chấn trên chính trường nước này, theo Guardian. Đây là lần đầu tiên một thành viên của hoàng tộc Thái Lan tranh cử.

Ông Thitinan Pongsudhirak, giám đốc Viện Nghiên cứu Khoa học và An ninh Quốc tế tại Đại học Chulalongkorn ở Bangkok, đánh giá bước đi của Thai Raksa Chart, một đảng có quan hệ mật thiết với cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra, là vô cùng bất ngờ.

Trước tuyên bố ngày 8/2, bầu cử Thái Lan luôn được nhìn nhận là cuộc chiến giữa một bên là nhóm ủng hộ ông Thaksin cùng đồng minh, và một bên là phe ủng hộ quân đội cùng hoàng gia. Đề cử của đảng Thai Raksa Chart không những khiến họ trở thành tâm điểm cuộc bầu cử, mà còn thay đổi hoàn toàn cục diện cuộc đua.

"Giờ họ là ứng viên sáng giá nhất cho cuộc bầu cử năm nay", chuyên gia Thitinan nhận định.

Paul Chambers, giảng viên ngành cộng đồng ASEAN tại Đại học Naresuan của Thái Lan, cho rằng thân thế hoàng tộc của công chúa Ubolratana sẽ gây khó khăn cho mọi đối thủ tranh cử ghế thủ tướng. Những đối thủ đó bao gồm cả đương kim thủ tướng Prayuth, vị tướng quân đội đang điều hành chính quyền quân sự sau cuộc đảo chính năm 2014.

"Ai dám vận động tranh cử chống lại chị gái của nhà vua? Công chúa chắc chắn là mối đe dọa lớn đối với ông Prayuth vì bà ấy có tính chính danh vượt trội so với thủ lĩnh một cuộc đảo chính", chuyên gia Chambers đánh giá.

Đảng Thai Raksa Chart cho biết họ "vô cùng tự hào" khi công chúa Ubolratana chấp nhận đề cử. Lãnh đạo đảng này, ông Preechapol Pongpanich, ca ngợi công chúa Thái Lan là một người "uyên bác và vô cùng thích hợp" cho vị trí người đứng đầu chính phủ Thái Lan.

Theo ông Thitinan, sự xuất hiện của bà Ubolratana trong cuộc đua giành ghế thủ tướng có thể dẫn đến những kết quả khó lường. Công chúa Thái Lan với uy tín của mình và vị thế một người đứng ngoài các đảng phái có thể trở thành cầu nối xoa dịu những chia rẽ trên chính trường Thái Lan trong hơn một thập kỷ qua.

Tuy nhiên, sự tham gia của công chúa Ubolratana trong cuộc bầu cử năm nay cũng có nguy cơ làm tăng chia rẽ giữa hoàng gia và quân đội Thái Lan.

"Để dự báo liệu công chúa có tạo ra được một môi trường chính trị hòa hợp hay không, chúng ta cần phải chờ xem liệu những tay chơi chính trị chủ đạo có xuất hiện trong chính phủ mới hay không", ông Thitinan nhận định.