Hiểm họa từ rác thải nhựa đại dương: Những con số thức tỉnh nhân loại

Khái niệm "nhựa đổ ra đại dương" (Ocean Bound Plastic) được đưa ra bởi Tiến sĩ Jenna Jambeck, giáo sư tại Đại học Georgia, Mỹ. 

Giải quyết vấn đề "nhựa đổ ra đại dương" là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ biển. Khoảng 80% lượng nhựa trong đại dương có thể là do "nhựa chảy ra đại dương" sau khi đi qua các con sông.

Các loại nhựa khác từ đất liền ra biển thông qua hệ thống nước thải hoặc bão.

Ví dụ, vào năm 2011, Nhật Bản có sóng thần và động đất, và khoảng 5 triệu tấn nhựa trên đất liền trôi ra đại dương. Một số chìm xuống đáy, trong khi số khác trôi dạt vào bờ biển phía tây nước Mỹ. Ngoài ra, nhựa cũng có thể bắt nguồn từ tàu hoặc dàn khoan ngoài khơi.

Có bao nhiêu nhựa ngoài biển?

Mỗi năm có khoảng 8 triệu tấn nhựa trôi ra đại dương, cộng với khoảng 150 triệu tấn nhựa đã tồn tại trong môi trường biển.

Theo thống kê, khoảng 335 triệu tấn nhựa được sản xuất trên toàn cầu mỗi năm, một nửa trong số đó là loại nhựa dùng một lần. Trong số các loại nhựa mà chúng ta sử dụng, chỉ 9% được tái chế.

Trong 10 năm tới, việc sản xuất và tiêu thụ nhựa có thể tăng gấp đôi. Nếu không có biện pháp nào được thực hiện để giải quyết vấn đề nhựa, có thể sẽ có hơn 250 triệu tấn nhựa trong đại dương trong vòng 10 năm.

Có rất nhiều thứ đồ nhựa trong đại dương, bao gồm bao bì, chai lọ, túi đựng hàng tạp hóa, hộp đựng mang đi và ống hút...

Nhựa thải vào đại dương ảnh hưởng thế nào đối với sinh vật biển?

Nhựa trôi dạt ngoài biển đã ảnh hưởng đến 267 loài, trong đó có 86% loài rùa biển. Sinh vật biển có thể bị thương do nhựa cắt vào cơ thể và có thể bị ngạt hoặc mắc kẹt đến chết.

Một số loài, chẳng hạn như chim, cá, rùa biển và cá voi, có thể nhầm tưởng rằng nhựa là thức ăn. Khi sinh vật biển ăn phải nhựa, chúng sẽ chết đói vì dạ dày chứa đầy các mảnh nhựa.

Chim biển kiếm ăn trên bề mặt đại dương và có thể dễ dàng nuốt các mảnh vụn nhựa trôi nổi.

Ngoài ra, các mảnh vụn nhựa sẽ thúc đẩy sự lây lan của các sinh vật xâm lấn và gây hại thêm cho hệ sinh thái biển.

Các mảnh vụn nhựa không chỉ gây hại cho động vật hoang dã biển mà còn ảnh hưởng đến chuỗi thức ăn của con người. Mọi người có thể tìm thấy vi nhựa trong các loại thực phẩm và đồ uống khác nhau, bao gồm nước, bia và muối.

Tại sao nhựa cũng liên quan đến biến đổi khí hậu?

Ô nhiễm nhựa không chỉ là vấn đề biển, mà còn là vấn đề khí hậu. Là một sản phẩm dầu mỏ, nhựa có mối liên hệ chặt chẽ với ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch: việc khai thác và vận chuyển nhiên liệu hóa thạch giải phóng carbon vào khí quyển, làm trầm trọng thêm sự ấm lên của hành tinh.

Ngoài ra, khi chất thải nhựa được đốt, quá trình này thải ra nhiều khí carbon dioxide hơn.

Làm thế nào để giải quyết vấn đề nhựa đại dương?

Phương pháp cơ bản để giải quyết vấn đề nhựa là "giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế" (reduce, re-use, recycle). Nhưng chỉ tái chế và tái sử dụng sẽ không bao giờ có thể giải quyết được cuộc khủng hoảng ô nhiễm và nhựa mà xã hội chúng ta đang phải đối mặt.

Nhiều tổ chức và cơ quan đang giải quyết vấn đề ô nhiễm biển ngày càng gia tăng. Ví dụ, Ocean Cleanup, một tổ chức phi lợi nhuận nhằm loại bỏ nhựa khỏi đại dương, đang phát triển công nghệ tiên tiến để góp phần làm sạch đại dương.Mục tiêu của tổ chức phi lợi nhuận này là loại bỏ 90% nhựa trôi nổi trên biển.

Mục tiêu của tổ chức “Ngân hàng nhựa” không chỉ là ngăn chặn nhựa trên biển mà còn cải thiện cuộc sống của người dân sống ở các nước nghèo nhất thế giới.

Tổ chức này đã thiết lập một hệ sinh thái vòng tròn để đưa nguyên liệu trở lại nền kinh tế thông qua chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu.

Mục tiêu của Tổ chức Plastic Soup không chỉ là loại bỏ nhựa khỏi đại dương mà còn ngăn chặn nhựa xâm nhập vào đại dương và bảo vệ sinh vật biển ngay từ đầu.

Một số quốc gia đã thông qua luật bảo vệ đại dương và giảm thiểu việc sản xuất và tiêu thụ nhựa. Tại Mỹ, 8 bang đã cấm sử dụng túi nhựa dùng một lần và nhiều bang sẽ gia nhập nhóm này trong vài năm tới; Washington, DC, đã thực hiện lệnh cấm ống hút nhựa từ ngày 1/1/2019.

Mặc dù những luật này giúp giảm thiểu ô nhiễm trong các đại dương của chúng ta, nhưng không có luật nào là giải pháp chung cho tất cả, và nhiều luật đã không được sửa đổi trong nhiều thập kỷ.

Các tổ chức bảo vệ môi trường ở một số quốc gia đang thúc đẩy việc ban hành và thực hiện các luật, quy định và chính sách chặt chẽ hơn.

Đại dương chiếm 71% diện tích trái đất. Nếu đại dương không trong lành, hành tinh của chúng ta sẽ không khỏe mạnh, và nhựa đại dương là mối đe dọa chính đối với sức khỏe và hạnh phúc của tất cả các sinh vật trên hành tinh.

Một điều mà mọi người có thể làm là chống lại và giảm thiểu việc sử dụng nhựa sử dụng một lần, góp phần vào việc ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm nhựa trên biển.