Thanh tra Chính phủ mới đây đã kết luận quá trình khảo sát, thiết kế, thẩm định phê duyệt kế hoạch cũng như đầu tư xây dựng của dự án xe buýt nhanh BRT hợp phần 1 có nhiều sai phạm gây thất thoát ngân sách.
Lãng phí nhiều tỷ đồng
Thanh tra dự án, Thanh tra Chính phủ phát hiện việc lập và phê duyệt kế hoạch đấu thầu hợp phần BRT từ 2008 - 2014 thiếu đồng bộ, quy mô gói thầu chưa hợp lý, phải bổ sung điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến việc tổ chức đấu thầu bị chậm, không đúng theo kế hoạch được phê duyệt.
Xe buýt nhanh BRT. (Ảnh: H.H)
Cụ thể, đoàn 35 xe BRT do nhà thầu liên danh Công ty cổ phần (CTCP) Thiên Thành An và CTCP Ô tô TH thực hiện. Chủ đầu tư đã bổ sung các thiết bị vào gói thầu này với tổng giá trị 17,68 tỷ đồng mà không tổ chức đấu thầu, chỉ ký phụ lục hợp đồng bổ sung với nhà thầu.
Cùng đó, chủ đầu tư chưa tuân thủ theo mẫu hồ sơ mời thầu và hướng dẫn của Ngân hàng Thế giới (WB). Không lập dự toán nhóm A và B theo nhóm xe sản xuất, lắp ráp trong nước, lấy báo giá xe nhập khẩu nguyên chiếc làm căn cứ mời thầu cho cả 3 nhóm A, B và C là xe nhập khẩu... Do đó, không có cơ sở quản lý giá và căn cứ để so sánh giữa các nhóm với nhau trong việc lựa chọn nhà thầu.
Trong liên danh nhà thầu trúng thầu, CTCP Ô tô TH thực hiện 75% (cung cấp 35 xe BRT) với số tiền hơn 171 tỷ đồng, CTCP Thiên Thành An thực hiện 25% công việc (cung cấp, lắp đặt thiết bị, kiểm tra xe, vận hành đào tạo và chuyển giao công nghệ) với tổng số tiền hơn 5 tỷ đồng.
Tuy nhiên, kết quả thanh tra cho thấy, ngoài số tiền theo hợp đồng, CTCP Thiên Thành An còn được hưởng hơn 42 tỷ đồng tiền chênh lệch giữa giá xuất bán xe của Ô tô Trường Hải cho Thiên Thành An để công ty này xuất bán cho chủ đầu tư theo hợp đồng.
Đây là số tiền nằm trong 75% công việc của Ô tô TH. CTCP Thiên Thành An cũng không chứng minh được khối lượng công việc thực hiện đối với số tiền chênh lệch hơn 42 tỷ đồng này.
Vẫn theo kết luận, trong dự toán 7 gói thầu xây lắp của hợp phần dự án BRT, có khoản chi phí huy động, giải thể công trường đã nằm trong chi phí trực tiếp, chi phí chung. Tuy nhiên, chủ đầu tư vẫn lập thêm để mời thầu, ký hợp đồng, nghiệm thu thanh toán cho các nhà thầu, gây thất thoát ngân sách nhà nước hơn 0,33 tỷ đồng.
Với dịch vụ kiểm tra xe và vận hành, đào tạo và chuyển giao công nghệ, chủ đầu tư cũng thanh toán cho nhà thầu một số khoản mục chi phí vượt so với hợp đồng đã ký hơn 0,2 tỷ đồng.
Tại hạng mục cừ, giằng chống tầng hầm của gói thầu CP4d, chủ đầu tư chấp thuận để lại 83 cây cừ larsen với số tiền hơn 1,7 tỷ đồng. Ngoài ra, gói thầu bị chậm tiến độ 417 ngày.
Tại gói thầu CP4a xây dựng đường trạm xe buýt từ bộ Y tế đến Khuất Duy Tiến, gói thầu CP4b xây dựng đường trạm xe buýt từ Khuất Duy Tiến - bến xe Yên Nghĩa, chủ đầu tư, đơn vị tư vấn khi lập bước thiết kế đường đã thay thế mặt đường bê tông nhựa bằng mặt đường bê tông xi măng, gây lãng phí ngân sách nhà nước hơn 15 tỷ đồng...
Gây ùn tắc giờ cao điểm
Thanh tra Chính phủ đánh giá việc đầu tư dự án chưa đồng bộ, chưa tạo ra các lợi ích nhằm khuyến khích người dân chuyển từ phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện vận tải công cộng, như các nhà chờ, cầu vượt cho người đi bộ chưa thuận tiện cho người sử dụng, một số nhà chờ chưa có cầu vượt đi bộ để tiếp cận, cầu vượt đi bộ chưa hỗ trợ cho người khuyết tật.
Xe buýt BRT được bố trí làn đường riêng chiếm 1/3 mặt cắt ngang của các trục đường hiện có nhưng tốc độ chưa đạt yêu cầu, trong khi hiện trạng lưu lượng giao thông trên tuyến rất lớn, nên thường xuyên gây ùn tắc trong giờ cao điểm.
Theo kết luận thanh tra, dù được đầu tư với số tiền rất lớn nhưng dự án chưa đạt được hiệu quả như mong đợi, chưa đạt mục tiêu đề ra và có nhiều vấn đề trong suốt quá trình khảo sát, đầu tư xây dựng dự án.
Cụ thể, dự án chậm tiến độ 6 năm so với thời gian phê duyệt, còn trước đó, UBND TP Hà Nội tổ chức 3 đoàn đi nghiên cứu, khảo sát tại Brazil, Colombia, Ecuador, Indonesia nhưng 1 đoàn không có báo cáo kết quả và 2 đoàn có báo cáo nhưng không thể hiện nội dung liên quan đến khảo sát.
Các tổ được cử đi không có tài liệu để tham gia, đóng góp đối với việc lập dự án đầu tư, thiết kế, dự toán xe BRT, không đạt mục tiêu của việc khảo sát.
Video: Buýt nhanh BRT có nguy cơ thất bại?
Việc lập và phê duyệt kế hoạch đấu thầu từ năm 2008-2014 thiếu đồng bộ, quy mô gói thầu chưa hợp lý, phải bổ sung điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến việc tổ chức đấu thầu bị chậm, không đúng theo kế hoạch được phê duyệt, vi phạm quy định.
Trong dự toán 7 gói thầu xây lắp có khoản chi phí huy động, giải thể công trường đã nằm trong chi phí trực tiếp, chi phí chung nhưng chủ đầu tư vẫn lập thêm để mời thầu, ký hợp đồng, nghiệm thu thanh toán cho các nhà thầu, gây thất thoát ngân sách nhà nước số tiền 332,380 triệu đồng.
Bình luận