Dùng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả: Bước chuyển lớn kỷ nguyên phát triển Xanh

Ngày 17/10, tại TP.HCM, Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả: Thành quả và mục tiêu trong kỷ nguyên vươn mình”. Đây là sự kiện quan trọng nhằm phổ biến Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua, đồng thời lan tỏa nhận thức cộng đồng về một trong những trụ cột của tăng trưởng xanh tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, bà Đỗ Thị Minh Trâm – Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) - nhấn mạnh, năng lượng là “huyết mạch” của nền kinh tế. Trong bối cảnh thế giới chuyển mình mạnh mẽ sang mô hình tăng trưởng xanh, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không còn là khẩu hiệu, mà là hành động cụ thể để bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, giảm phát thải và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Việt Nam đã có gần 15 năm thực thi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, với nhiều kết quả tích cực. Trong giai đoạn 2011–2015, cả nước đã tiết kiệm 11.261 KTOE năng lượng, tương đương 5,65% tổng tiêu thụ quốc gia; giai đoạn 2016–2020, tỷ lệ tiết kiệm tiếp tục được duy trì ổn định. Các chương trình truyền thông như “Giờ Trái đất”, “Gia đình tiết kiệm điện”, chiến dịch dán nhãn năng lượng cho thiết bị tiêu thụ điện đã lan tỏa sâu rộng, thu hút sự tham gia của hàng triệu người dân và doanh nghiệp.

Một trong những điểm nhấn là chương trình dán nhãn năng lượng, giúp loại bỏ 45 triệu bóng đèn sợi đốt, tiết kiệm khoảng 100 triệu kWh điện mỗi năm – tương đương công suất một nhà máy nhiệt điện 300 MW. Hơn 9.500 hộ dân đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái, 1.200 doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng, hàng nghìn kiểm toán viên và quản lý năng lượng được đào tạo, cấp chứng chỉ.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vừa được Quốc hội thông qua có nhiều điểm mới quan trọng. Trong đó, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả được xác định là chỉ tiêu bắt buộc trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của các cấp.

Lần đầu tiên, Luật quy định rõ mô hình tổ chức dịch vụ năng lượng (ESCO), mở ra cơ chế thị trường cho khu vực tư nhân tham gia đầu tư, tư vấn và cung cấp giải pháp tiết kiệm năng lượng. Bên cạnh đó, việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả sẽ giúp huy động nguồn lực xã hội, tạo đòn bẩy tài chính xanh cho doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ.

Luật cũng mở rộng phạm vi dán nhãn năng lượng sang lĩnh vực vật liệu xây dựng – bước tiến quan trọng trong kiểm soát tiêu hao năng lượng từ khâu thiết kế, sản xuất đến vận hành công trình. Đây được xem là một trong những công cụ hiệu quả để giảm phát thải và tiết kiệm chi phí xã hội dài hạn.

Theo bà Đỗ Thị Minh Trâm, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước hay ngành điện, mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội – từ mỗi gia đình, doanh nghiệp đến cộng đồng. “Thông qua Luật sửa đổi và các chính sách mới, người dân và doanh nghiệp sẽ có thêm điều kiện thuận lợi để đầu tư, đổi mới công nghệ, áp dụng giải pháp tiết kiệm năng lượng thực chất. Đây là bước chuyển lớn đưa Việt Nam vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển xanh, hiện đại và bền vững”, bà Trâm nhấn mạnh.

Diễn đàn cũng là dịp Bộ Công Thương tiếp nhận các ý kiến đóng góp của doanh nghiệp, chuyên gia và địa phương để xây dựng cơ chế triển khai hiệu quả Luật trong thực tiễn, thúc đẩy phong trào tiết kiệm năng lượng lan tỏa mạnh mẽ trên cả nước, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.