Hiện trạng những lò nung vôi hơn 100 tuổi mà Huế muốn bảo tồn

Theo một số tài liệu, năm 1885, thực dân Pháp đẩy mạnh việc xây dựng cơ sở vật chất cho chính quyền cai trị tại miền Trung, lấy Huế làm thủ phủ. Nhu cầu về vật liệu xây dựng rất lớn nên năm 1896, hãng tư nhân có tên Bogaert xây dựng một xí nghiệp vôi thủy nhằm giải quyết nhu cầu nói trên. (Ảnh tư liệu)

Bogaert chọn Long Thọ (chân đồi Long Thọ, bờ Nam sông Hương, đối diện chùa Thiên Mụ) để xây dựng nhà máy.

Đến năm 1915, Xí nghiệp vôi nước Long Thọ của Bogaert bị sáp nhập vào Công ty vôi nước Long Thọ. Sau đó, nhà máy có vài lần ngưng hoạt động. Đến năm 1976, hoạt động của nhà máy xi măng Long Thọ được khôi phục. Tại đây, nhà nước từng đầu tư xây dựng dây chuyền công nghệ xi măng lò đứng với công suất thiết kế 20.000 tấn/năm.

Nhà máy xi măng Long Thọ hoạt động đến năm 2000 thì nằm trong diện buộc phải di dời do gần khu dân cư, gây ô nhiễm môi trường. Sau khi tháo gỡ xong những vướng mắc về bồi thường giải phóng mặt bằng, năm 2021 nhà máy xi măng Long Thọ mới được di chuyển về địa điểm mới. 

Thời điểm nhà máy xi măng Long Thọ được di dời, lãnh đạo UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế đề nghị các đơn vị chức năng tiếp nhận hiện trạng, có phương án quản lý mặt bằng, tránh để người dân lấn chiếm.

Lãnh đạo UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng giao UBND TP Huế lên phương án chỉnh trang, cải tạo một số công trình trong nhà máy xi măng Long Thọ cũ nhằm phục vụ phát triển du lịch, giáo dục thế hệ trẻ, phát huy giá trị của nhà máy xi măng có tuổi đời hơn 100 năm - một dấu tích lịch sử về thời phát triển công nghiệp sơ khai của địa phương.

Ghi nhận của PV Báo Điện tử VTC News, trong khuôn viên Nhà máy xi măng Long Thọ vẫn còn một tháp nước và hệ 5 lò nung vôi cổ xưa gắn với tháp chuyển vật liệu. Trong đó, hệ 5 lò vôi bố trí liên kế nhau theo hình chữ L. 

Tuy nhiên, hiện nay hệ 5 lò nung vôi cổ hiện xuống cấp rất nghiêm trọng, cần có phương án bảo vệ, bảo tồn kịp thời.

Cây dại thậm chí còn mọc xanh tốt, rêu phong phủ kín tháp nước và hệ 5 lò nung vôi cổ xưa gắn với tháp chuyển vật liệu.

Hệ thống trụ sắt sau hơn trăm năm hiện gỉ sét, có nhiều đoạn đổ gãy. 

Hệ thống mái ngói xuống cấp nghiêm trọng, nhiều đoạn ngói bị gió thổi tốc ra thành những mảng lớn. 

Một cây dại bám rễ sâu vào hệ thống lò nung có tuổi đời trên 125 năm.

Tháp chuyền nhiên liệu làm bằng sắt hoen gỉ, nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào.

Mặc dù đang xuống cấp nghiêm trọng nhưng những lò nung vôi hơn trăm tuổi trong khuôn viên nhà máy xi măng Long Thọ vẫn giữ được dáng dấp công trình kiến trúc tiêu biểu cho thời kỳ đầu ngành công nghiệp xứ Huế hơn 100 năm trước. (Ảnh: Thế Nghĩa)