Hai NSND từng làm công nhân mỏ, nay là giọng ca hàng đầu

NSND Quang Thọ

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Quang Thọ sinh năm 1948 tại Quảng Ninh, là một trong những giọng ca hàng đầu của nền âm nhạc Việt Nam. Ông nổi tiếng với chất giọng trầm ấm, mạnh mẽ, đậm chất opera cổ điển.

NSND Quang Thọ sinh ra trong gia đình đông con, bố là thợ điện của nhà máy cơ khí Cẩm Phả. Vì hoàn cảnh khó khăn, NSND Quang Thọ từng tạm gác việc học, xin làm việc tại phòng Cơ điện của Mỏ than Cọc Sáu. Khi ấy, ông phải khai tăng hai tuổi để đủ điều kiện làm công nhân.

8 năm làm thợ lò là quãng đời nhiều gian nan, ký ức không thể quên. Trong một chương trình, NSND Quang Thọ từng kể ông trải qua những khoảnh khắc “một mất một còn”, như lần bị sét đánh khi trèo lên cột điện trong cơn mưa bão để cứu máy xúc của mỏ.

Những năm lăn lộn ở mỏ than Quảng Ninh chính là quãng thời gian nuôi dưỡng và đánh thức năng khiếu ca hát trong ông. Ông trở thành gương mặt nổi bật của phong trào văn nghệ vùng mỏ. Giọng hát ấy từng vang lên trong những hầm lò ẩm tối, giữa đêm khuya và cả giữa mưa bom bão đạn. Khi ấy, Tiếng hát trở thành nguồn động viên thầm lặng giúp xoa dịu phần nào những nhọc nhằn nơi hầm lò. Trải nghiệm chân thật giúp ông thể hiện thành công nhiều ca khúc về đề tài người thợ mỏ, trong đó nổi bật là tác phẩm Tôi là người thợ lò.

NSND Quang Thọ bắt đầu theo nghệ thuật từ năm 1965, khi đó ông đã 17 tuổi. Giai đoạn 1971 - 1972, nam nghệ sĩ hoạt động trong đoàn văn công phục vụ chiến trường Trường Sơn và miền Nam.Cuối năm 1972, ông ra Bắc theo học tại Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), trước khi trở thành nghệ sĩ của Nhà hát Ca múa Nhạc Việt Nam.

Với giọng hát nội lực và tinh thần biểu diễn đầy cảm xúc, ông được mệnh danh là “tượng đài” của dòng nhạc cách mạng. Những ca khúc như Lá đỏ, Hướng về Hà Nội, Ta tự hào đi lên ôi Việt Nam, Hà Nội niềm tin và hy vọng, Tiếng đàn bầu… qua giọng hát của ông trở thành kinh điển. Ông nhiều lần nhấn mạnh rằng dòng nhạc cách mạng là “tài sản của một thời kháng chiến” và trách nhiệm gìn giữ thuộc về cả thế hệ nghệ sĩ đi trước lẫn lớp trẻ hôm nay.

Với những đóng góp lớn cho nền âm nhạc, ông được phong tặng NSƯT năm 1993 và NSND năm 2001. Ông cũng là nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên giành giải Nhất tại Liên hoan Âm nhạc Quốc tế Bình Nhưỡng năm 1975; đồng thời đoạt Huy chương Vàng Hội diễn Ca múa Nhạc toàn quốc 1980, giải Nhất Tiếng hát Sinh viên Thế giới tại Đức và nhiều giải thưởng quốc tế khác.

Không chỉ là giọng ca lớn, NSND Quang Thọ còn là người thầy mẫu mực. Từ năm 1987, ông giảng dạy tại Nhạc viện Hà Nội, giữ chức Trưởng khoa Thanh nhạc giai đoạn 2000-2008. Dưới sự dìu dắt của ông, nhiều ca sĩ nổi tiếng như Khánh Linh, Tùng Dương… trưởng thành và thành công.

NSND Quang Thọ kết hôn với bà xã Ngọc Thanh, có 2 con trai tên là Quang Tú và Quang Tùng. Cả hai đều thừa hưởng năng khiếu nghệ thuật, nối nghiệp của bố và tốt nghiệp Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.

Trong đó, Quang Tú tốt nghiệp thạc sĩ vào năm 2021, đang dạy hát tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Còn Quang Tùng là thành viên của nhóm Dòng Thời gian, từng là trưởng bộ môn Guitar tại trường sư phạm nghệ thuật.

Hiện đã nghỉ hưu, NSND Quang Thọ vẫn giữ lối sống giản dị, gần gũi, tiếp tục truyền dạy kinh nghiệm cho thế hệ trẻ. Ở tuổi xế chiều, ông coi sức khỏe là điều quan trọng, quý giá nhất. Ông luyện tập thể dục và luyện thanh hàng ngày để tiếp tục cống hiến cho khán giả.

NSND Đức Long

NSND Đức Long được khán giả yêu mến bởi chất giọng trầm ấm, trữ tình và giàu chất tự sự. Nam nghệ sĩ sở hữu nhiều bài hát gắn liền với tên tuổi như: Biển nhớ, Bài ca bên cánh võng,Mơ về nơi xa lắm, Hà Nội và tôi,... và mệnh danh ''quý ông đi hát''.

Tuy nhiên, ít người biết rằng trước khi có được sự nghiệp rực rỡ, ông từng làm công nhân mỏ than tại Quảng Ninh.

NSND Đức Long sinh năm 1960 tại TP Hạ Long (Quảng Ninh). Tuổi thơ ông từng trải qua nhiều biến cố. Từ năm 8 tuổi, nam nghệ sĩ tự mưu sinh bằng nhiều công việc như đóng gạch thuê, kéo xe bò, bốc vác... để có tiền ăn học. Sau này, ông vào làm công nhân Xí nghiệp Tuyển than Hòn Gai (nay là Công ty Tuyển than Hòn Gai).

Công việc chính của ông là biểu diễn phục vụ và khích lệ tinh thần cho công nhân vùng mỏ. Thời gian này, ông nhiệt tình tham gia các hoạt động âm nhạc quần chúng của tỉnh. Nhờ việc tỏa sáng trong các cuộc thi ca hát của ngành, ông được các đoàn nghệ thuật chú ý tới. Năm 1982, nghệ sĩ Đức Long trở thành thành viên Đoàn Ca múa Phòng không - Không quân. Năm 1989, ông chuyển về Đoàn Ca múa Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam.

NSND Đức Long từng chia sẻ: "Nói là làm công nhân mỏ nhưng tôi hầu như không phải lao động chân tay mà quanh năm đi biểu diễn phục vụ công nhân vùng mỏ. Hồi ấy, chúng tôi được giao nhiệm vụ đi hát động viên, khích lệ công nhân hoàn thành chỉ tiêu mà xí nghiệp giao phó. Đến bây giờ tôi vẫn tự hào về thời đã qua được cùng đội ca hát của xí nghiệp liên tiếp giành vị trí đầu bảng trong các hội diễn ca nhạc không chuyên ở cả 3 miền.

Từ năm 1994, nghệ sĩ Đức Long trở thành ca sĩ của Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam. Trong suốt hành trình sự nghiệp của mình, NSND Đức Long gặt hái được nhiều thành tích nổi bật. Ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) vào năm 2007, Nghệ sĩ nhân dân (NSND) vào năm 2023.

Không chỉ là nghệ sĩ biểu diễn, Đức Long còn tham gia công việc thỉnh giảng ở Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương, Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội. Ông từng đào tạo nhiều thế hệ học trò như Tùng Dương, Minh Thu, Hiền Anh…

Dù có sự nghiệp rực rỡ, chuyện tình cảm của NSND Đức Long lại trải qua nhiều sóng gió. Sau 5 năm chung sống, ông và vợ quyết định ly hôn dù giữa hai người không có mâu thuẫn lớn. Từ sau cuộc hôn nhân tan vỡ, NSND Đức Long chọn cuộc sống độc thân và không có ý định đi thêm bước nữa và dự định chọn vào ở nhà dưỡng lão khi về già.

Trải qua nhiều biến cố, nam nghệ sĩ thấm thía nỗi cô đơn nhưng cũng học cách trân trọng những may mắn của đời mình. Là một trong những giọng ca tiền chiến được đi nhiều, biểu diễn ở nhiều nước nhất, ông tâm sự: “Tôi trải qua nhiều nỗi khổ nên thấu hiểu tất cả những nỗi cùng cực trên đời. Vì thế mà đôi khi ngẫm nghĩ, tôi thấy con người ta nên biết tự bằng lòng với những gì mình có".