Từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11/2025, TP Huế trải qua những đợt mưa lũ liên tiếp. Đặc biệt, lũ trên sông Bồ vượt xa trận đại hồng thuỷ năm 1999 gây thiệt hại rất lớn, trong đó xã Quảng Điền và phường Hoá Châu nặng nề nhất. Có gia đình, hoa màu trồng ra chuẩn bị thu hoạch thì nước bị nước lũ nhấn chìm, mất trắng, vật nuôi chết la liệt trong đợt lũ dữ. Tuy nhiên, với ý chí và những hỗ trợ kịp thời từ chính quyền, người dân vùng lũ nhanh chóng tái thiết lại cuộc sống, không để tái nghèo.
Gia đình bà Phạm Thị Dành (56 tuổi, trú thôn Tân Xuân Lai) là một trong những hộ cận nghèo ở xã Quảng Điền (TP Huế). Mặc dù, nằm trong vùng thấp trũng, hằng năm luôn phải hứng chịu 1 – 2 trận lũ gây thiệt hại lớn nhưng những năm gần đây, hộ bà Dành cũng là một trong nhưng gia đình có chuyển biến tích cực trong phát triển tích cực tiến tới thoát nghèo trong những năm gần đây.
Lúc gặp chúng tôi, dù vẫn còn buồn khi đợt mưa lũ lịch sử vừa qua cuốn đi hầu hết vốn liếng, công sức mà gia đình dồn vào 0,7 hecta ruộng rồng rau má. Tuy nhiên, ý chí làm giàu để thoát nghèo vẫn rực sáng trong mắt người phụ nữ vùng “rốn lũ” này.
Đứng trên cách đồng rau má đang hồi sinh sau lũ, bà Phạm Thị Dành tâm sự: “Nhìn cảnh ruộng vườn tiêu điều, mấy tháng không có đồng ra đồng vào cũng buồn lắm. Với người nông dân như chúng tôi, khi Tết đang cận kề, mất mùa không chỉ là mất tiền mà mất đi niềm vui lao động và nỗi lo cơm áo gạo tiền luôn đè nặng trên vai. Thế nhưng, không vì thế mà ý chí thoát nghèo bị dập tắt. Riêng gia đình tôi, mất mát nhiều nhưng vẫn còn một điểm sáng là con bò giống – cần câu cơm của gia đình mấy năm qua…”
Con bò giống đang mang thai được chính quyền hỗ trợ đang là động lực để gia đình bà Phạm Thị Dành nuôi hy vọng thoát nghèo
Bà Dành nhớ, vài năm trước kinh tế gia đình bà chủ yếu phụ thuộc vào nông nghiệp, năm nào may mắn thiên tai ít, được mùa thì cuộc sống còn đỡ vất vả. Thế nhưng, năm nào thiên tai, lũ bão nhiều thì gần như mất trắng… Vì thế, cái nghèo cứ bám riết từ năm này qua năm khác, đời này kéo dài sang đời kia.
Năm 2024, do nằm trong những hộ cận nghèo, gia đình bà Phạm Thị Dành được nhà nước hỗ trợ bò giống. Từ đó con bò trở thành nguồn bấu víu sinh kế trong tương lai của cả gia đình. Ngoài nguồn thu từ đồng ruộng, bà Dành kỳ vọng con bò giống sẽ tạo nguồn thu khá để thuốc thang cho người mẹ già đang đau ốm triền miên.
“Đối với gia đình, con bò là tài sản quý giá nhất. Nó không còn là vật nuôi đơn thuần mà là tương lai, niềm hi vọng để cái nghèo không quay lại. Do đó, đợt mưa lũ lịch sử vừa qua, tôi ưu tiên đưa nó lên chỗ cao tránh lũ trước. Rau màu thì có thể đi xin hạt giống, cây con của hàng xóm để trồng lại, chứ bò mất thì coi như cái “cần câu cơm” của gia đình bị bẻ gãy. Mừng nhất là con bò hiện đang mang thai và sự kiến sẽ sinh sản vào năm sau. Nếu mọi điều suôn sẻ chẳng mấy chốc gia đình sẽ có cả đàn bò, giúp gia đình có thêm vốn liếng mở rộng chăn nuôi, cuộc sống khấm khá hơn, không để cái cảnh chạy ăn từng bữa quay lại. Nhiều người dân ở đây thoát nghèo, trở nên no ấm từ chăn nuôi bò, gia đình tôi cũng hi vọng được như vậy…”, bà Dành chia sẻ.
Ông Trần Xuân Thức (67 tuổi, trú thôn Phò Nam B) may mắn hơn nhiều hộ gia đình ở Quảng Điền khi chỉ bị thiệt hại nhẹ trong trận đại hồng thuỷ vừa qua. Sau lũ, kinh tế gia đình ông Thức đang trên đà phục hồi nhanh. Lúc gặp chúng tôi, ông đang tất bật lùa đàn vịt ra đồng, vỗ béo kịp bán lấy tiền lo cho cái Tết đang cận kề. Thế nhưng, nhìn đàn vịt phổng phao, ít ai biết, ông Thức từng trải qua những ngày tháng tuyệt vọng khi chịu thiệt hại nặng trong trận lũ năm 2020.
“Năm ấy, gia đình dồn vốn liếng, công sức vào đàn vịt với hi vọng sẽ có nguồn thu khá. Thế nhưng lúc đàn vịt chuẩn bị được xuất chuồng thì lũ ập đến cuốn trôi tất cả, đẩy gia đình vào cảnh khốn đốn. Khi ấy nhìn chuồng trại trống trơn tôi chỉ biết ứa nước mắt. Đó không chỉ là những con vịt mà là gia tài tích góp của gần như cả đời tôi, là miếng cơm manh áo của gia đình…”, ông Thức hồi tưởng.
Nhờ được nhà nước hỗ trợ vốn giúp nghề nuôi vịt của gia đình ông Trần Xuân Thức ngày càng phát triển, mang lại thu nhập khá
Thế nhưng, giữa lúc bế tắc nhất, chính sách của nhà nước như “phao cứu sinh” giúp gia đình ông thoát khỏi nguy cơ tái nghèo. Sau trận lũ năm ấy, gia đình ông Thức được chính quyền địa phương hỗ trợ 43 triệu đồng để tái thiết cuộc sống.
Có tiền hỗ trợ, ông Thức vừa có khoản để trả bớt nợ thức ăn chăn nuôi đang đè nặng lại có vốn mua lại con giống, bắt đầu làm lại từ đầu. Không chỉ vậy, gia đình còn được hỗ trợ cho vay vốn lãi suất thấp. Nhờ đó, ông mạnh dạn nhân rộng quy mô chăn nuôi vịt, mở rộng thêm thâm canh rau màu, trồng lúa.
Ông Thức chia sẻ: “Cũng từ đợt thiên tai đó, tôi rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm hơn trong chăn nuôi, và phát triển kinh tế. Khi nuôi vịt, tôi tính toán rất kỹ và chỉ tập trung vào nuôi vịt chạy đồng, vỗ béo sớm để kịp bán trước mùa mưa lũ. Nếu năm nào không kịp tôi cũng có những biện pháp quây chắn, bảo vệ đàn vịt, nhờ đó thiệt hại giảm đáng kế, kinh tế gia đình cũng đỡ áp lực hơn. Thiên tai đến thì không thể tránh khỏi thiệt hại, nhưng nếu có kinh nghiệm, ý chí và được sự quan tâm của nhà nước thì khó khăn mấy cũng có thể vượt qua. Giờ tôi chỉ mong sức khoẻ để tiếp tục bám đất, bám làng, làm giàu trên chính quê hương mình".
Không chỉ kịp thời hỗ trợ nguồn vốn giúp người dân vùng lũ sớm vượt qua giai đoạn khó khăn trong thiên tai, dịch bệnh, chính quyền TP Huế còn chú trọng đào tạo, mở các lớp tập huấn chăn nuôi, kỹ năng ứng phó, bảo vệ tài sản trong thiên tai, qua đó giúp người dân giảm nghèo bền vững.
Sau khi thoát nghèo nhiều người dân vùng lũ ở TP Huế vẫn thường nói vui rằng: “Chính quyền không chỉ cho chúng tôi cần câu mà còn còn đào tạo cho chúng tôi cả kỹ năng câu cá. Nhờ đó mà cái nghèo bị đẩy xa, đời sống những năm gần đây cũng đỡ vất vả hơn trước rất nhiều”.
Nhờ được đào tạo những kỹ năng ứng phó với thiên tai mà đợt lũ lịch sử vừa qua, gia đình ông Lê Văn Viêm (70 tuổi, trú tổ dân phố Phú Ngạn, phường Hoá Châu, TP Huế) biết cách bảo vệ đàn bò – tài sản lớn nhất của gia đình trong cơn lũ dữ.
“Ngoài kinh nghiệm sống mấy chục năm với lũ thì vài năm qua, chính quyền cũng tuyên truyền rất nhiều kiến thức người dân có thêm kỹ năng ứng phó với thiên tai. Công tác dự báo, cảnh báo bão lũ cũng rất kịp thời. Nhờ đó mà chúng tôi luôn nắm bắt được thông tin sớm, kịp thời, chủ động kê cao tài sản, đưa vật nuôi lên chỗ cao tránh trú qua đó giảm bớt thiệt hại. Như đợt mưa lũ vừa qua, chính quyền địa phương thông tin cảnh báo rất nhanh, khi nghe dự báo có mưa lớn trên 800mm và kéo dài nên tôi chủ động đưa đàn bò lên chỗ cao từ rất sớm. Kinh nghiệm của người nông dân vùng lũ tôi thấy, rau màu mất mình chịu khó cày xới thì cây còn lên được… nhưng mất cả đàn bò thì coi như mất “đầu cơ nghiệp” là trắng tay”, ông Lê Văn Viêm nói.
Nhờ tham gia các lớp đào tạo về kỹ năng chăn nuôi, ông Viêm luôn biết cách bảo vệ đàn bò trước thiên tai, dịch bệnh
Nhìn đàn bò khoẻ mạnh, an toàn sau cơn lũ dư, ông Viêm hồi tưởng lại những gia đoạn khó khăn nhất trong đời chăn nuôi. Có thời điểm, dịch bệnh lở mồm long móng hoành hành khiến nhiều người nuôi bò ở Hoá Châu mất trắng. Đàn bò mà gia đình ông Viêm gây dựng gần 10 năm cũng bị dịch bệnh làm chết già nửa đẩy kinh tế gia đình vào thế điêu đứng, tưởng chừng không thể gượng dậy nổi.
May mắn, những người chăn nuôi ở Hoá Châu khi ấy được chính quyền tạo điều kiện cho vay vốn với lãi suất thấp. Gia đình ông Viêm được cho vay 30 triệu, nhờ đó có vốn để mua con giống. Rút kinh nghiệm từ lần dịch bệnh đó, sau này dù cao tuổi nhưng ông Viêm luôn tích cực tham dự các lớp tập huấn kỹ thuật nuôi trồng do địa phương tổ chức. Nhờ đó, ông có nhiều kinh nghiệm hơn trong phòng ngừa bệnh cho vật nuôi. Đàn bò nhờ vậy mà mấy năm qua ít bệnh tật, sinh trưởng tốt, tạo nguồn sinh kế đáng kể cho gia đình.
“Từ một người chăn nuôi theo bản năng, giờ đây tôi biết cách tự tiêm tiêm phòng, ủ thức ăn chua cho bò trong mùa mưa, vệ sinh chuồng trại bằng các loại thuốc sinh học để ngăn ngừa dịch bệnh tái phát trên đàn bò của mình. Qua đó tiết kiệm được vốn liếng, thu nhập cũng tăng đáng kể, thoát được cái nghèo…”, ông Viêm cho biết.
Về tổ dân phố Thành Trung (phường Hoá Châu, TP Huế) những ngày này, dấu vết của trận lũ dữ năm 2025 vẫn còn in hằn trên những vườn rau trơ trắng đất. Người dân đang tất bật dọn dẹp những tàn dư sau lũ dữ để kịp trồng trọt, cung cấp rau màu cho thương lái vào dịp tết
Ông Trần Cư (54 tuổi, trú tổ dân phố Thành Trung, phường Hoá Châu) là một trong những người thâm niên làm rau màu lâu năm tại làng rau sạch Thành Trung. Ông cho biết, đợt lũ vừa qua, rau màu ông trồng để bán tết nhưng bị nước nhấn chìm, chết cả. Mất mát nhiều, nhưng theo ông Trung, so với vài năm trước thì giờ đây người nông dân được tạo điều kiện rất nhiều để phục hồi kinh tế sau lũ.
Gia đình ông Trần Cư đang làm cỏ chuẩn bị gieo trồng lại ruộng hoa màu để kịp bán Tết sau khi bị hư hại hoàn toàn sau lũ
“Trước đây, người dân vùng lũ như chúng tôi nghèo mãi là do thiên tai một phần nhưng cái chính là thiếu kỹ thuật, phòng ngừa sâu bệnh cho cây trồng, cây giống cũng hạn hẹp, chất lượng kém. Đã vậy, giao thông xe cộ những năm đó cũng khó khăn khiến việc thông thương hạn chế khiến thu nhập không cao…”, ông Cư nêu quan điểm.
Tuy nhiên, từ năm 2020, nhà nước rất chú trọng và có những hỗ trợ kịp thời như hỗ trợ con giống, cho vay vốn… giúp những vườn rau của người dân vùng lũ như ông Cư “hồi sinh” nhanh chóng sau lũ. Ngoài ra, chính quyền địa phương thường xuyên mở các lớp tập huấn để người nông dân được bổ túc thêm các kỹ thuật nuôi trồng, biết cách chọn giống cây phù hợp, hiệu quả kinh tế cao.
"Hàng năm chính quyền đều mở cách lớp dạy cách chăm bón phòng trừ sâu bệnh. Nhờ đó mà năng suất tăng lên, mình biết cách dùng thuốc bảo vệ thực việc đúng liều lượng nên rau sạch hơn, bán được giá hơn", ông Cư hào hứng.
Ông Phan Cảnh Hùng (53 tuổi, trú tại tổ dân phố Phú Lương A, phường Hoá Châu) chia sẻ: “Trước đây từ lúc làm đất, gieo sạ cho đến khi thu hoạch đều phải làm bằng thủ công, cuốc 1 sào đất phải tầm 2-3 ngày mới xong. Chưa kể do không có kinh nghiệm nên cây trồng năng suất thấp, nhiều sâu bệnh nên hay bị tiểu thương ép giá. Tuy nhiên, vài năm qua, nhờ được chính quyền hỗ trợ cho học các lớp tập huấn kỹ năng nên chúng tôi học được nhiều kinh nghiệm, kiến thức chăm sóc cây trồng. Bà con cũng mạnh dạn trang bị máy cày đất, cắt cỏ… Nhờ đó thời gian lao động được rút ngắn, có thêm thời gian học hỏi các kỹ thuật mới, nâng cao năng suất, giá thành…”
Nhờ được hỗ trợ kịp thời, người dân vùng lũ TP Huế luôn có động lực để đẩy xa đói nghèo
Nhờ tham gia các lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi trồng, hiện gia đình ông Hùng đang duy trì nuôi gần 15 con heo, trong đó có 2 con heo nái sinh sản chủ lực. Trung bình mỗi năm gia đình ông cho xuất chuồng từ 20 đến 30 con heo thịt, đem về thu nhập ổn định. Để đảm bảo hiệu quả, ông Hùng còn tham gia các đào tạo lớp học thú y cơ bản qua đó nâng cao tay nghề và giảm được chi phí chữa bệnh trong chăn nuôi.
Ông Lê Đức (45 tuổi, trú thôn An Xuân Tây, xã Quảng Điền, TP Huế) là điểm sáng của những người nông dân vượt khó kinh doanh, sản xuất giỏi. Không những giúp gia đình thoát nghèo mà còn tạo công ăn việc làm cho hàng chục lao động ở địa phương.
Lớn lên trong gia đình làm nông nghiệp, thấy vỏ trấu bị người nông dân mang đốt bỏ hoặc bỏ đi vừa lãng phí lại ô nhiễm môi trường, từ đó ý tưởng tái chế các phế phẩm nông nghiệp hình thành trong đầu ông Đức.
Ban đầu, vợ chồng ông Đức tích góp vốn và mua máy ép củi. Sau đó, ông Đức đến các cơ sở xay xát gạo quanh vùng để thu mua trấu để về tái chế, ép thành củi. Ban đầu việc khởi nghiệp không mấy thuận lợi do đầu ra thấp. Tuy nhiên, không nản trí ông Đức giải thích cho người tiêu dùng hiểu về những lợi ích của củi trấu nên nhiều người dùng thử và đánh giá cao.
Sau khi được khách hàng tin tưởng sử dụng sản phẩm, ông Đức tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao kỹ thuật, sắm sửa những thiết bị hiện đại hơn, mua sắm phương tiện sản xuất để vận chuyển nguyên liệu cũng như thành phẩm.
Năm 2025, gia đình ông Đức đầu tư máy hiện đại với giá gần 1,2 tỷ đồng để làm củi trấu dạng viên nén và được khách hàng ưa chuộng hơn. Hiện nay giá củi trấu ông Đức bán tại xưởng dao động từ 2000 – 2.200 đồng/kg. Hiện cơ sở của ông Đức sở hữu 7 máy ép củi trấu bằng nhiệt; 1 máy ép tạo củi viên nén; 4 chiếc xe tải để thu gom nguyên liệu và vận chuyển sản phẩm đến khách hàng, chủ yếu là các doanh nghiệp ở Hải Phòng, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Đà Nẵng…
Hàng năm cơ sở sản xuất của ông Đức đưa ra thị trường tầm 3000-5000 tấn, doanh thu ước tính tầm 5-6 tỷ đồng/năm, trừ đi các khoản chi phí, lợi nhuận tầm 10%/năm. Cơ sở cũng đang tạo công ăn việc làm cho 15-20 lao động địa phương với mức thu nhập từ 8 – 10 triệu đồng/người.
Ông Lê Đức là minh chứng cho thấy, nếu người nông dân vùng rốn lũ của Huế được hỗ trợ kịp thời, có khát khao thì họ không chỉ thoát nghèo mà có thể làm giàu, tạo công ăn việc làm cho người khác trên chính quê hương mình
"Tôi sản xuất củi trấu không chỉ để mang lại lợi nhuận cho gia đình. Điều quan trọng và sâu xa nhất là hạn chế được ô nhiễm môi trường, không độc hại cho cộng đồng, giúp người dân xay xát gạo có thêm thu nhập và đặc biệt, tạo công ăn việc làm cho người dân trong thôn, kiếm kế sinh nhai…Thị trường có nhiều biến động, phải luôn học hỏi để nâng cao công nghệ, kỹ thuật hiện đại, đa dạng mẫu mã theo từng năm…”, ông Đức chia sẻ.
Lãnh đạo UBND TP Huế cho biết, giai đoạn 2021-2025, thành phố tập trung triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm xây dựng và nhân rộng các mô hình giảm nghèo hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho hộ nghèo, hộ cận nghèo. Công tác này được thực hiện đồng bộ, gắn với các chương trình hỗ trợ sinh kế, phát triển sản xuất, đào tạo nghề và tạo việc làm bền vững.
Các mô hình không chỉ hỗ trợ phương tiện, giống, vốn ban đầu mà còn kết hợp chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo kỹ năng, giúp hộ nghèo từng bước chủ động sản xuất, phát triển kinh tế và thoát nghèo bền vững. Ngoài ra, thành phố chú trọng việc nhân rộng mô hình phù hợp theo địa bàn dân cư, điều kiện sản xuất và nhu cầu của từng nhóm hộ.
Bình luận