Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: 'Không đầu tư theo kiểu dàn hàng ngang'

Phát biểu tại Hội nghị Tổng kết đánh giá Chương trình tiên tiến (CTTT), Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết chủ trương sắp tới về phát triển giáo dục đại học nói chung là tiếp tục nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhưng chọn trọng tâm, trọng điểm ngành và trường.

“Đầu tiên là chọn ngành theo hướng phải bám sát vào thị trường lao động, gắn đào tạo với đổi mới mô hình tăng trưởng theo chiều sâu”, Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh.

Chính phủ đã giao cho Bộ GD-ĐT thực hiện “Đề án nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế”.

Do vậy một trong những tiêu chí của chương trình đào tạo chất lượng cao tới đây là phải đào tạo phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động được dự báo, tăng cường các ngành công nghệ mũi nhọn theo xu hướng của cuộc cách mạng công nghệ lần thứ tư và 8 nhóm ngành di chuyển lao động tự do ASEAN ưu tiên trước để đầu tư.

"Bộ tới đây sẽ chỉ hỗ trợ về chủ trương, chính sách để trình Chính phủ, còn thực hiện là các trường theo hướng cạnh tranh", Bộ trưởng Nhạ cho hay.

“Với tinh thần như vậy, phương thức triển khai đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là hợp đồng giao nhiệm vụ, chứ không phân bổ vốn theo mục đích như trước.

Trước hết, sẽ xây dựng một khung Đề án, liệt kê rõ ràng từng phụ lục và theo hướng mở. Đề án sẽ không tiếp cận theo hướng tính chi tiết định mức đầu tư… mà thiết kế khung chính sách định hướng với các nhóm mục tiêu.

Các trường tự chọn chương trình tham gia và đề xuất lên Bộ, Bộ sẽ căn cứ vào các báo cáo đánh giá để lựa chọn, không phân biệt công tư. Các chương trình này phải thỏa mãn 2 tiêu chí là đáp ứng đúng nhu cầu của nền kinh tế, là chương trình trường có thế mạnh đào tạo", người đứng đầu ngành giáo dục nhấn mạnh.

Ông Nhạ cũng nhận định trong thời gian tới, cạnh tranh giữa các trường phải rất quyết liệt.

"Và mỗi trường đại học chỉ cần có một số chương trình xuất sắc, trọng điểm, bám sát thị trường, tập trung đầu tư vun cao để xây dựng và phát triển thương hiệu, không dàn hàng ngang" Bộ trưởng Nhạ nêu rõ.

Theo chỉ đạo của Bộ trưởng, để xây dựng Đề án đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, các trường cần thực hiện theo 2 bước.

Bước thứ nhất, các trưường đại học cần rà soát lại các chương trình đào tạo trên cơ sở nghiên cứu kỹ thị trường nguồn nhân lực tầm nhìn 5-10 năm sau.

Các trường cần bám sát chủ trương của Chính phủ, chính sách của địa phương trên cơ sở đó, rà soát lại ngành nghề đào tạo của trường để phân làm 3 loại: loại 1 rất đúng rất trúng, loại 2 tỷ lệ trúng 50/50, loại 3 thấy không cần thiết, không phù hợp nên sớm bỏ đi.

Số lượng cơ cấu ngành cần phù hợp với cơ cấu, nhu cầu của nền kinh tế-xã hội.

Quy hoạch cơ cấu ngành đào tạo của trường, theo Bộ trưởng, chỉ nên xác định tầm nhìn 10 năm, kế hoạch cụ thể trong 5 năm vì kinh tế xã hội đất nước ta thay đổi rất nhanh.

Sau khi có bản đồ về số lượng, các trường sẽ tính tới xây dựng bản đồ về chất lượng. Trong số những ngành cần thiết đó, sẽ xác định những ngành nào cần chú trọng đầu tư.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ gợi ý, tốt nhất các trường nên chọn các ngành đầu tư trọng điểm từ 35 chương trình đào tạo của Chương trình tiên tiến để chọn.

Đối tượng các cơ sở tham gia gồm cả các trường đại học công lập và tư thục.

Bước 2, sau khi có một bản đồ tổng quan về các ngành đào tạo chiều ngang chiều dọc về cơ cấu, mục tiêu đào tạo, các trường xác định mục tiêu phát triển nhà trường, năng lực đào tạo để chọn chương trình quan trọng nhất.

Mỗi trường chỉ nên chọn tối đa 5 ngành tham gia Đề án, thực hiện được 2-3 chương trình thành công là rất tốt, không phát triển dàn hàng ngang. Các trường phải xác định rõ đó là việc của nhà trường không phải việc của Bộ.

Với Đề án mới, Bộ trưởng cho hay: "Bộ sẽ không trực tiếp làm như chương trình tiên tiến nhưng sẽ hỗ trợ định hướng. Đề án sẽ thiết kế theo hướng mở có chính sách rõ ràng, hỗ trợ bằng tiền, cơ chế thậm chí hỗ trợ cả nhân lực".

"Chủ trương là sẽ hỗ trợ theo đầu người học chứ không hỗ trợ một cục theo mục tiêu như trước, và giữa các trường phải có sự cạnh tranh", Bộ trưởng nhấn mạnh.