Ông là bác sĩ trưởng một khoa Ngoại ở một bệnh viện "top" đầu, lớn và nổi tiếng ở TP.HCM. Ông có thâm niên trên 20 năm cầm dao mổ, tiếp xúc với hàng ngàn tình huống về phong bì.
Tuy nhiên vì quan điểm quá cởi mở và thẳng thắn, nên vị bác sĩ này yêu cầu tuyệt đối không nêu tên ông trả lời phỏng vấn. Xét thấy quan điểm của bác sĩ có những điều rất khác với những gì thuộc về “khuôn mẫu” đạo đức hiện nay, PV cung cấp cuộc phỏng vấn đặc biệt này đến bạn đọc.
Bác sĩ này cho rằng, với những trải nghiệm của mình, ông chưa đủ kiến văn để lý giải hiện tượng phong bì mà hiện nay đã trở thành phổ biến trong tất cả các bệnh viện, gần như trong tất cả bác sĩ và tất cả mọi người dân khi đến chữa bệnh.
Ông cho rằng, có thể, xuất phát điểm ban đầu, từ khá lâu khi trước đây cả nước ai cũng nghèo, người đến chữa bệnh bày tỏ tình cảm với bác sĩ bằng ký đậu, ký nếp. Đó là tình cảm thực sự, rất đáng quý, trân trọng.
 |
Ảnh minh họa của NOP. |
- Còn về phía người nhận thì tư tưởng “chuyển biến” theo như thế nào, thưa bác sĩ?
Với giới bác sĩ, việc bệnh nhân bày tỏ sự trân trọng, cám ơn, thì nhận cũng là bình thường. Đó cũng là thể hiện sự ghi nhận tấm lòng bệnh nhân. Nhưng rồi dần dà mọi thứ cũng diễn biến theo nhiều hướng.
Số đông bác sĩ có nhu cầu vật chất, có nhu tiền thực sự. Số khác thấy mình nhận tiền là xứng đáng với công lao trí tuệ mình bỏ ra. Và tư tưởng có phong bì mới giải quyết công việc cũng có, tuy nhiên số này ít hơn, thiểu số. Nhưng đây chính là khía cạnh gây ra hình ảnh xấu trong ngành y tế và bị xã hội phê phán, lên án.
- Ông có bao giờ nghĩ, vì sao xã hội tức số đông đều chỉ trích việc đưa – nhận phong bì, nhưng ai đến bệnh viện (tức những người đã lên án, chỉ trích) cũng đều đưa phong bì?
Điều này dần dà, đã tạo thành nếp nghĩ, thành thói quen, thành tâm lý xã hội. Mà đã thành tâm lý xã hội rồi thì nó thành bình thường. Cho nên người ta lên án là lên án, nhưng đến bệnh viện thì người ta lại vẫn ý nghĩ đầu tiên là “phải như thế”. Cộng với sinh mạng cấp bách, muốn được việc trước, nên lại vẫn gửi! Điều đó cũng là tâm lý hiển nhiên nên cũng không thể trách người ta tại sao lại vừa lên án vừa vẫn đưa phong bì.
Việc đưa tiền, ngành nghề lĩnh vực nào cũng có. Nhưng với ngành y, lại liên quan đến sinh mạng con người, và tính cấp bách cao hơn. Đồng thời ngành y là ngành lâu nay được xã hội đặc biệt đề cao yếu tố y đức. Nên xã hội luôn soi xét, đánh giá hành vi của bác sĩ qua lăng kính đạo đức. Do đó việc bác sĩ nhận phong bì trở nên bị đánh giá nặng nề về đạo đức. Đó cũng là điều có áp lực cho bác sĩ, chứ thực chất việc đưa - nhận phong bì cũng không đến mức phải bị lên án, chỉ trích nặng nề như vậy.
- Nói vòng vo, cuối cùng cũng phải hỏi tâm trạng, cảm xúc, suy nghĩ của ông, một người trong nghề, trong giới trọng tâm của dư luận xã hội: Ông có thấy bị xúc phạm, bị tổn thương trước những lên án chỉ trích này?
Không! Tôi chẳng có gì thấy bị xúc phạm, bị tổn thương, bị đau khổ. Như tôi đã nói rồi, việc đưa – nhận được thực hiện về hành vi giống nhau nhưng động cơ mục đích khác nhau. Nếu bác sĩ gây khó để được hối lộ thì mới đáng trách. Còn lại việc đưa – nhận này vừa là nhu cầu của đôi bên, vừa sòng phẳng.
Đương nhiên trong ngành y thì không ai dám chắc kết quả như mong muốn, có người được chữa lành về nhà, sau tái phát là chuyện bình thường. Cho nên tôi vẫn dặn anh em bác sĩ dưới quyền là nếu đã nhận tiền của người ta thì phải hết sức sòng phẳng. Phải làm việc thật tốt để sòng phẳng với họ. Vì người ta đưa tiền là để cầu mong mình làm tốt cho bớt bệnh mà!
- Trong Táo quân 2014, khiên giáp của Táo Y tế được ẩn dụ đó là y đức. Y đức như chiếc áo giáp, bộ khiên chống lại tác động từ bên ngoài vào người thầy thuốc. Nhưng khi Nam Tào và Bắc Đẩu đưa chiếc phong bì là chiếc áo giáp y đức được cởi bỏ ra ngay. Ông đánh giá và cảm xúc thế nào về chi tiết này?
Chi tiết đó không xác thực lắm vì hành vi này thuộc về số ít. Tôi vẫn biết, trong thành phố này vẫn có những bệnh viện gần như thành chủ trương, thành luật chơi, bệnh nhân không chi bồi dưỡng là bác sĩ là ngâm bệnh, là không mổ. Nhưng đó vẫn là cá biệt, số hiếm. Còn việc đưa phong bì đa số là bệnh nhân tự nguyện, trân trọng, và hai bên đều có nhu cầu, nên không thể đánh giá tất cả hành vi đưa – nhận đều là xấu, là vi phạm đạo đức.
Tôi nói vậy nhưng trong thâm tâm đương nhiên tôi vẫn mong muốn chuyện này giảm đi và một ngày nào đó không còn nữa. Nhưng từ không đến có thì dễ, còn giờ buộc tâm lý xã hội từ có về không thì khó quá, vì liên quan đến nhận thức. Mà đây là nhận thức của cả hai phía chứ không riêng gì phía bác sĩ. Người dân ta thì vẫn vừa lên án lại vừa thực dụng muốn sòng phẳng để được việc nhanh, còn bác sĩ thì trong bối cảnh thu nhập còn thấp như hiện nay thì nhu cầu về tiền vẫn còn rất lớn.
- Nếu ông xem việc này là đương nhiên thì không cần phải lên án, hay nỗ lực thay đổi, xóa bỏ nữa sao? Có biết bao người nghèo phải đau khổ vì cái phong bì này?
- Cám ơn bác sĩ về cuộc trò chuyện này.
Tác giả phỏng vấn bác sĩ này vì ông là trưởng khoa ngoại. Đó là khoa liên tục thực hiện ca mổ, cấp cứu, là nơi được bệnh nhân đưa phong bì nhiều nhất. Sau khi kết thúc cuộc trò chuyện, ra hành lang, tác giả được một bác sĩ khác trong khoa cho biết: Ông trưởng khoa này từ trước đến nay kiên quyết từ chối phong bì!
Bình luận