Theo The Drive, lực lượng phòng không Syria được cho đã phóng ít nhất một tên lửa đất đối không S-300 nhằm vào tiêm kích F-16 thuộc không quân Israel, động thái này diễn ra khi Tel Aviv mở đợt không kích mới nhằm vào các mục tiêu quân sự được cho là của Iran bên trong lãnh thổ Syria.
Đây là trường hợp đầu tiên ghi nhận Syria sử dụng tên lửa S-300 đánh chặn máy bay Israel kể từ khi các hệ thống phòng không tầm xa này được Nga chuyển giao quân đội Syria vào năm 2018.
S-300 Syria lần đầu khai hỏa
Kênh 13 ngày 16/5 đưa tin, tên lửa S-300 của Syria đã nhắm vào máy bay Israel khi chúng đang tấn công các mục tiêu gần thành phố Masyaf, Tây Bắc Syria hôm 13/5. Truyền thông Israel còn cho rằng có thể Nga đã “bật đèn xanh” cho phòng không Syria đánh chặn các mối đe dọa từ trên không.
Đây là lần đầu tiên Israel ghi nhận Syria sử dụng tên lửa S-300 kể từ năm 2018. (Ảnh: The Drive)
Cũng về sự kiện này, Trung tâm hòa giải Nga ở Syria cho biết các tiêm kích F-16 của Israel đã bắn ít nhất 22 tên lửa nhằm vào một trung tâm nghiên cứu khoa học của Syria ở thành phố Masyaf và cảng Baniyas vào ngày 13/5.
Về phía lực lượng phòng vệ Israel như thường lệ vẫn không đưa ra bất cứ bình luận nào về các cuộc không kích của họ ở Syria.
Hiện vẫn chưa rõ các sĩ quan Nga hay Syria vận hành hệ thống S-300 nói trên nhưng việc nó chuyển trạng thái chiến đấu đã cho thấy sự thay đổi của Moskva trong việc ngăn chặn các cuộc không kích từ Israel vào bên bên trong lãnh thổ Syria.
Có một thực tế là dù Nga viện trợ các hệ thống S-300 cho Syria nhưng họ mới là bên vận hành tổ hợp vũ khí này, việc sử dụng S-300 để đánh chặn máy bay Israel hay không đều do các chỉ huy Nga quyết định. Cho tới nay, chưa từng có hệ thống S-300 hay S-400 nào của Nga hoặc Syria nhắm vào các máy bay Israel dù ở những thời điểm căng thẳng nhất.
Được biết, kể từ năm 2015, Nga và Israel đã thiết lập một cơ chế liên lạc chung liên quan đến các hoạt động quân sự của Tel Aviv trên lãnh thổ Syria. Lực lượng phòng vệ Israel sẽ đưa ra cảnh báo trước cho Nga về các cuộc không kích, ngược lại lực lượng Nga không được đánh chặn tên lửa và tấn công máy bay Israel. Có vẻ như cơ chế này đã không còn hiệu quả trong thời điểm hiện tại.
Cũng theo Kênh 13, nhóm máy bay F-16 của nước này đã trở về căn cứ an toàn sau vụ không kích, còn tên lửa S-300 Syria không tạo mối đe dọa trực tiếp khi không có radar nào khóa mục tiêu vào máy bay Israel. Do đó không rõ liệu tên lửa S-300 được bắn lên trên không hôm 13/5 chỉ là đòn cảnh cáo của Nga-Syria hay hệ thống áp chế điện tử nổi tiếng Israel đã làm việc hiệu quả.
Động thái Syria lần đầu khai hỏa S-300 ít nhiều có liên quan đến sự ủng hộ của Israel dành cho Ukraine. (Ảnh: Sputnik)
Theo các chuyên gia của The Drive nhận định việc tên lửa S-300 Syria bất ngờ khai hỏa sau nhiều năm “im lặng” diễn ra đúng vào thời điểm chính quyền Tel Aviv thay đổi lập trường đối với cuộc xung đột ở Ukraine. Israel đã bắt đầu viện trợ một số vũ khí bộ binh cho Ukraine trong những tuần gần đây sau một thời gian dài trì hoãn.
Các quan chức Israel được cho là đã tham dự hội nghị thượng đỉnh do Mỹ tổ chức liên quan đến viện trợ quân sự cho Ukraine tại Căn cứ Không quân Ramstein ở Đức vào tháng trước.
Việc S-300 chính thức tham chiến ở Syria rất có thể là cách Nga phản ứng lại sự ủng hộ của Israel đối với Ukraine.
Sự nguy hiểm của S-300 ở Địa Trung Hải
Nga lần đầu tiên tuyên bố sẽ chuyển giao các đơn vị S-300 (số lượng không xác định) cho quân đội Syria vào năm 2018, sau sự cố lực lượng phòng không Syria vô tình bắn hạ một trong những máy bay do thám Il-20 “Coot” của Nga cùng với thời điểm Israel không kích một số mục tiêu quân sự của Iran dọc theo ven biển Địa Trung Hải.
Theo phía Nga, trong vụ việc Il-20, Israel đã cố tình gài bẫy phòng không Syria dẫn tới việc máy bay do thám Nga bị bắn nhầm.
Dựa trên các tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga khi đó, hệ thống S-300 họ chuyển giao cho Syria có tầm bắn lên đến hơn 200 km – tương đương với phiên bản S-300PMU-2 sử dụng tên lửa 48N6E3, phiên bản S-300 xuất khẩu tiên tiến nhất của Nga.
S-300 của Syria từ lâu đã được xem là mối đe dọa đối với không quân Israel, kể cả khi Tel Aviv có đủ kinh nghiệm lẫn khả năng vô hiệu hóa hệ thống phòng không này.
Các hệ thống S-300 của Syria hiện tại được bố trí gần thủ đô Damascus, tầm bắn trên cho phép nó có thể vươn tới biển Địa Trung Hải và một phần lãnh thổ Israel. Nó cũng bao phủ không phận Lebanon, nơi không quân Israel thường xuyên đi qua trước khi tiến hành các cuộc không kích vào bên trong Syria.
Về phía không quân Israel, không phải lần nào họ tấn công Syria cũng thuận lợi, đã có ít nhất hai trường hợp máy bay Israel bị bắn hạ hoặc hư hại khi bị đối phương đánh trả. Do đó S-300 chắc chắn là mối đe dọa đối với Israel trong việc tiếp cận không phận Syria tại bất kỳ thời điểm nào.
Để khắc phục điều này Israel đã phát triển các chiến thuật và công nghệ để vô hiệu hóa hệ thống phòng không Syria, kể cả việc họ có sử dụng S-300 hay không. Tuy nhiên, việc Iran triển khai các hệ thống phòng không tiên tiến đến Syria có thể sẽ dẫn đến nhiều biến số.
Việc Syria sử dụng tên lửa S-300, có lẽ dưới sự chỉ huy của các sĩ quan Nga để bắn hạ một chiếc F-16 của Israel chắc chắn sẽ khiến tình hình ở Syria leo thang lên một tầm cao mới. Đồng thời đây là lời cảnh báo dành cho Tel Aviv, khi Nga hoàn toàn có thể khiến không quân Israel khó khăn hơn trong việc không kích Syria nếu Moskva muốn.
Bình luận