Libya 3 tháng nhìn lại: Chậm nhanh, nhanh chậm

(VTC News) –  Tháng 2/2011, tình hình bạo loạn diễn ra nhanh chóng và phức tạp tại nhiều thành phố ở miền đông của quốc gia Ả Rập. Lực lượng trung thành với Tổng thống Gaddafi đã sử dụng cả vũ khí hạng nặng tấn công người biểu tình làm hàng trăm người thiệt mạng, bất chấp những lời cảnh báo, kêu gọi cũng như phản đối từ cộng đồng quốc tế. 

 

Sự chống đối của người dân, các bộ tộc và quan trọng hơn hết là chính quyền hiện tại không phù hợp với lợi ích của Mỹ và phương Tây - nhiều “nguyên cớ” đã được đưa ra nhằm tiến hành các hoạt động lật đổ chính quyền của ông Gaddafi.

 

Tình hình phức tạp đã khiến các nước có công dân sinh sống và làm việc tại Libya, trong đó có Việt Nam, vội vàng sơ tán công dân của mình về nước.

 

Biểu tình đòi lật đổ chính phủ khơi mào cuộc chiến tại Libya

 

Sau Nghị quyết 1973 của Hội đồng Bảo an LHQ (26/2) cho phép thiết lập Vùng cấm bay tại Libya, ngày 19/3,Liên quân do Pháp, Anh, Mỹ dẫn đầu đã triển khai chiến dịch không kích “Bình minh Odyssey” gây nhiều tổn thất cho quân đội Libya, đồng thời giúp phe nổi dậy thoát khỏi nguy cơ bị thất thủ tại thành phố Benghazi.

 

Tổng thống Gaddafi tuyên bố sẽ tấn công vào các mục tiêu quân sự và dân sự của phương Tây tại Địa Trung Hải, mở các kho vũ khí để trang bị cho nhân dân, đồng thời kêu gọi LHQ triệu tập cuộc họp khẩn cấp về tình hình Libya.

 

Đa số dư luận quốc tế đều phản đối hành động quân sự của liên quân chống lại Libya, trong đó có Nga, Trung Quốc, Iran, Venezuela, Cuba và Liên minh châu Phi (AU). Indonesia, nước Chủ tịch ASEAN 2011, cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy tiến trình chính trị dân chủ, hòa bình tại Libya, ngăn chặn bạo lực và bảo vệ dân thường. Tuy nhiên, thực tế là cuộc nội chiến đẫm máu đã bắt đầu.

 

NATO bắt đầu không kích Libya

 

Sang tháng 4, giao tranh giữa quân đội Gaddafi và phe nổi dậy với sự trợ giúp của liên quân vẫn chưa hề giảm. Nỗ lực của Hội nghị Bộ trưởng NATO tại Luxembourg hôm 12/4 và của Liên minh châu Phi đã không giúp Libya chấm dứt xung đột, chủ yếu mới chỉ tập trung vào các hoạt động cứu trợ nhân đạo.

 

Việc NATO tuyên bố không đưa quân vào Libya mà cử cố vấn và máy bay không người lái tới chiến trường cho thấy, các nước NATO vẫn đang bất đồng trong việc phân chia lợi ích và lo ngại phản ứng của dư luận quốc tế. Chiến thuật của NATO vẫn là tiếp tục không kích và tạo sức ép trên nhiều mặt nhằm buộc Gaddafi phải từ chức và rời khỏi

.

 

Trong tuần qua, tình hình chiến sự tại

vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp khi NATO muốn cụ thể hóa ý đồ loại bỏ chế độ Gaddafi bằng việc không kích dinh thự của Gaddafi tại thủ đô Tripoli, làm con trai cùng 3 cháu nội của nhà lãnh đạo thiệt mạng.

 

Dinh thự Đại tá Gaddafi tan hoang sau vụ không kích đêm 30/4 của liên quân

Ngay sau vụ không kích của NATO, những người ủng hộ nhà lãnh đạo Gaddafi hôm 1/5 đã điên cuồng tấn công các đại sứ quán Anh, Mỹ và Italia để “trả thù”.Bộ Ngoại giao Italia xác nhận đại sứ quán của nước này đã bị phá hủy và cướp bóc, trong khi phóng viên BBC cho biết tòa nhà đại sứ quán Anh đã hoàn toàn cháy rụi. Sau lời phát động tiếp tục thánh chiến để trả đũa của đại tá Gaddafi, lực lượng trung thành với nhà lãnh đạo này đã mở cuộc tấn công dữ dội vào thành phố Misrata và

.

 

Trước tình hình đó, ngày 5/5, Bộ trưởng Ngoại giao Anh WilliamHague tuyên bố, Anh quyết định trục xuất tiếp hai nhân viên ngoại giao của Libya tại Anh với lí do là hành động của hai nhân viên này “đi ngược lại lợi ích của nước Anh”- động thái được xem như một đòn “trả đũa ngoại giao” của chính phủ Anh.

 

Đại sứ quán Anh sau vụ tấn công trả thù của lực lượng ủng hộ Gaddafi

 

Như vậy, với việc NATO từ chối đàm phán, còn Gaddafi khẳng định quyết tâm chiến đấu đến cùng cho thấy chiến sự chỉ kết thúc khi Gaddafi bị “tiêu diệt”, song tổn thất mà Gaddafi gây ra có thể là rất lớn.

 

Một trong những sức ép đang gia tăng đối với ông Gaddafi là một phần trong khoản tiền bị đóng băng của chính phủ Libya sẽ được Mỹ và phương Tây sử dụng để thiết lập quỹ cung cấp lương thực, thuốc men và thậm chí cả tiền lương cho phiến quân và dân thường Libya.

 

Dân thường trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công

 

Hôm 6/5, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tuyên bố sẽ dành 3 tỉ USD để trả lương và cung cấp nhu yếu phẩm khác cho phiến quân

. Đồng thời cho biết, chính quyền của tTổng thống Obama đã có buổi làm việc với quốc hội nhằm thống nhất “sử dụng một phần trong số tài sản của chính phủ Libya và nhà lãnh đạo Gaddafi bị đóng băng tại Mỹ để lập ra một quỹ với nguồn vốn sẵn có để giúp đỡ người dân Libya”.

 

Đồng thời 22 quốc gia và tổ chức đang nhóm họp tại Rome đã đồng ý thành lập một quỹ giám sát quốc tế để cung cấp lương thực và thuốc men cho phe nổi dậy

. Ngoại trưởng Ý Franco Frattini cam kết đóng góp 250 triệu đô, Anh cam kết 13 triệu bảng để giúp đỡ nhân đạo cho dân thường Libya.

 

Cuộc chiến ở Libya đang ở thế “giằng co”

 

Đáp lại, ông Mahmoud Jibril, người đứng đầu Hội đồng Chuyển tiếp Quốc gia do phe đối lập dựng lên, đã ngay lập tức hoanh nghênh quyết định trên của các nước. Ông Libril còn cho biết đã thông báo về một “lộ trình” cụ thể cho tương lai của Libya bao gồm cả kế hoạch lập ra một chính phủ lâm thời, soạn thảo hiến pháp, tổ chức bầu cử quốc hội và Tổng thống.

 

Trong khi đó, cũng trong ngày 6/5, các thủ lĩnh bộ tộc ở Libya đã tổ chức Hội nghị quốc gia về các bộ tộc Libya, tại thủ đô Tripoli, nhằm kêu gọi một luật đại xá cho những người đã tham gia các cuộc giao tranh hiện nay ở nước này. Hội nghị nhấn mạnh, đạo luật này sẽ là một cánh cửa “mở ra kỷ nguyên mới hòa bình và khoan dung; đồng thời kêu gọi tất cả các bộ tộc Libya xung quanh các thị trấn và thành phố đang bị các nhóm chống đối kiểm soát tham gia các cuộc biểu tình hòa bình nhằm giải phóng các thị trấn này và giải giáp vũ trang các tay súng của lực lượng chống chính phủ.

 

Phương Mai(Tổng hợp)