Trong chiến lược phát triển mới, du lịch di sản được tỉnh xác định là một trong những “đòn bẩy” quan trọng để tạo việc làm, tăng thu nhập và giảm nghèo lâu dài.
Tây Ninh đang tận dụng lợi thế về không gian và tài nguyên văn hóa để tạo thêm sinh kế cho người dân. Mỗi làng nghề, mỗi điểm di sản không chỉ là câu chuyện thu hút khách mà còn gắn trực tiếp với sinh kế và thu nhập của người dân.
Sau sáp nhập, Tây Ninh sở hữu nguồn tài nguyên du lịch phong phú, gồm 223 di tích được xếp hạng, 16 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là những công trình kiến trúc thể hiện từng trang sử sống động về một vùng đất anh hùng, nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa, tôn giáo và truyền thống.
Trong số đó, tòa thánh Cao Đài nổi bật như một biểu tượng tâm linh độc đáo, thu hút hàng triệu lượt du khách mỗi năm đến chiêm ngưỡng kiến trúc đặc sắc pha trộn giữa Đông - Tây, cùng những nghi lễ tôn giáo đầy màu sắc.
Bên cạnh đó, núi Bà Đen - ngọn núi thiêng cao 986m - không chỉ là điểm du lịch tâm linh hàng đầu miền Nam mà còn là biểu tượng văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu gắn liền với đời sống tinh thần của người dân địa phương qua nhiều thế hệ.
Đặc biệt, Tây Ninh hiện sở hữu một di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là Đờn ca tài tử Nam Bộ. Những câu ca mộc mạc, sâu lắng này không chỉ là niềm tự hào của riêng Tây Ninh mà còn là di sản chung của cả dân tộc, góp phần khẳng định vị thế văn hóa Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Những cảnh quan đặc sắc, như vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát, hồ Dầu Tiếng, sông Vàm Cỏ, làng nổi Tân Lập, khu sinh thái Đồng Tháp Mười… cũng tạo nên một không gian du lịch vừa có chiều sâu lịch sử, tâm linh, vừa có sức hút sinh thái, trải nghiệm.
Số liệu 11 tháng năm 2025 so với cùng kỳ năm ngoái của du lịch Tây Ninh ghi nhận những con số đáng chú ý:
- Đón tổng cộng tám triệu lượt khách, tăng 16,3%, trong đó có khoảng 138.000 lượt khách quốc tế.
- Tổng doanh thu du lịch đạt 5.840 tỷ đồng, tăng 57%.
Dù tăng trưởng ấn tượng, du lịch Tây Ninh vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ và thiếu bền vững. Sự tăng trưởng về lượt khách chủ yếu nhờ vào sự đầu tư quy mô lớn, tập trung tại một số khu vực trọng điểm như Khu du lịch núi Bà Đen.
Các khu du lịch sinh thái, văn hóa khác như vườn Quốc gia Lò Gò - Xa Mát, hồ Dầu Tiếng, hay các di tích lịch sử vẫn chưa nhận được sự đầu tư tương xứng về hạ tầng và sản phẩm dịch vụ.
Hiện tỉnh đang thiếu hụt hệ thống lưu trú chất lượng cao như khách sạn 4-5 sao, resort; dịch vụ giải trí về đêm và các chuỗi sản phẩm du lịch đa dạng, trải nghiệm sâu sắc ngoài các hoạt động tâm linh.
Thống kê cho thấy, doanh thu bình quân trên mỗi lượt khách tham quan của Tây Ninh còn ở mức thấp, khoảng 670.000 đồng. Du khách chủ yếu tham quan trong ngày, ít chi tiêu cho lưu trú, ẩm thực cao cấp, mua sắm và các dịch vụ giải trí khác.
Theo bà Nguyễn Thị Huy Hoàng - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh - việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch cộng đồng là chiến lược quan trọng để ngành du lịch địa phương phát triển bền vững.
Tây Ninh định hướng rõ di sản phải trở thành động lực phát triển kinh tế. Các chương trình gắn phát triển du lịch cộng đồng với di sản và OCOP, kết nối doanh nghiệp lữ hành với làng nghề, cơ sở sản xuất đặc sản, đã giúp cho bánh tráng phơi sương Trảng Bàng và các làng nghề truyền thống khác trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người dân.
Các lễ hội đặc sắc như Lễ vía Bà Linh Sơn thánh mẫu, Hội xuân Núi Bà Đen, Hội yến Diêu Trì cung, Lễ hội bánh tráng phơi sương, Lễ hội ẩm thực chay, Lễ hội Quan lớn Trà Vong, Lễ hội vía bà Ngũ Hành, Đại lễ Kỳ yên đình Tân Phước Tây… sẽ được nâng cấp về quy mô và chất lượng để phát triển thành sản phẩm du lịch thường niên hấp dẫn.
Việc lồng ghép các loại hình nghệ thuật truyền thống với phát triển du lịch cũng được chính quyền và người dân quan tâm. Theo bà Nguyễn Thị Cẩm Châu - Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh - việc đưa Đờn ca tài tử Nam Bộ vào hoạt động du lịch sẽ mang đến lợi ích cho những người đang trực tiếp giữ gìn nghệ thuật này.
Khi lễ hội, làng nghề, ẩm thực, di tích được đưa vào tour, người dân được trực tiếp cung cấp dịch vụ lưu trú, ẩm thực, trải nghiệm văn hóa, bán sản phẩm thủ công, nông sản địa phương. Đây chính là cách để du lịch trở thành cầu nối giữa di sản và sinh kế, giúp cộng đồng hưởng lợi một cách cụ thể, lâu dài.
Sau sáp nhập, không gian tour tuyến được kéo dài, khách có thể kết hợp núi Bà Đen - Tòa thánh Tây Ninh - Làng nổi Tân Lập - miệt vườn, sinh thái, trải nghiệm nông nghiệp. Thời gian lưu trú tăng thêm, chi tiêu cho dịch vụ, lưu trú, ẩm thực, vận chuyển… cũng tăng theo.
Khi doanh thu du lịch tăng mạnh, hàng loạt lao động địa phương có thêm công việc: từ chạy xe, làm homestay, phục vụ nhà hàng, bán sản phẩm làng nghề đến làm hướng dẫn viên, thuyết minh viên di tích. Nếu được tổ chức tốt, du lịch trở thành một kênh giảm nghèo hữu hiệu, tạo việc làm ngay tại quê nhà, giảm áp lực di cư lao động.
Tây Ninh đã chủ động thiết kế các mô hình du lịch cộng đồng gắn với di sản. Các tour trải nghiệm văn hóa, các sản phẩm gắn với làng nghề, lễ hội, tín ngưỡng, đặc biệt là các lễ hội đặc trưng, nghệ thuật diễn xướng, ẩm thực truyền thống được xây dựng với sự tham gia trực tiếp của người dân.
Các chương trình đào tạo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch tỉnh và các doanh nghiệp lữ hành đã góp phần nâng cao kỹ năng phục vụ, đón khách, tổ chức hoạt động cộng đồng. Người dân được trao cơ hội cung cấp dịch vụ, kể câu chuyện, giới thiệu đặc sản quê hương.
Khi chủ động đi theo làn sóng chuyển đổi số, không chỉ người làm du lịch chuyên nghiệp, mà cả các hộ kinh doanh nhỏ, các cơ sở lưu trú gia đình, làng nghề, điểm bán đặc sản… đều sẽ được hưởng lợi. Bản đồ số, app du lịch, QR code tại điểm đến giúp du khách dễ tìm đến các dịch vụ nhỏ lẻ, trong đó có nhiều hộ trước đây ít cơ hội tiếp xúc khách.
Tây Ninh đang biến ngành du lịch trở thành một trong những ngành giúp giảm nghèo bền vững. Khi du lịch được quy hoạch theo hướng bền vững, gắn với văn hóa, sinh thái, cộng đồng, lợi ích không chỉ dừng ở tăng trưởng doanh thu, mà còn tạo việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa và tăng niềm tự hào của người dân về quê hương.
Bình luận