Đại biểu Quốc hội: Cần điều chỉnh ngay khoản 3 Điều 8 trong Nghị định 20

Cần điều chỉnh ngay khoản 3 Điều 8 trong Nghị định 20

Năm 2017, Nghị định 20/2017/NĐ-CP được ban hành có mục đích hạn chế việc chuyển thu nhập của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đến một doanh nghiệp khác (trong cùng Tập đoàn đa quốc gia) tại vùng lãnh thổ/quốc gia có thuế suất thuế Thu nhập cá nhân thấp hơn so với Việt Nam để tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa nghĩa vụ thuế phải nộp.

Liên quan đến Nghị định này, trong giải trình về Dự án Luật Quản lý thuế 
(sửa đổi) tại Hội trường sáng nay (24/5), Bộ trưởng tài chính khẳng định vấn đề chuyển giá là vấn đề rất hệ trọng và chuyển giá trong giai đoạn đầu tư rất phức tạp, khó khăn, nên trong luật kỳ này cũng nêu vào trách nhiệm của các ngành để phối hợp làm định giá của đầu tư nước ngoài.

Sau khi Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng giải trình, đại biểu Trần Hoàng Ngân nêu ý kiến đóng góp: "Tôi thấy dự thảo lần này khá là hoàn thiện. Nhưng Bộ trưởng có nhắc đến Nghị định 20 của Thủ tướng Chính phủ được quy định ngày 24/02/2017, tôi đồng ý với ý kiến thứ nhất, chưa đồng ý với ý kiến thứ hai.

Ý kiến thứ nhất của Bộ trưởng đã góp phần chống trượt giá đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và có thành công. Nhưng cái thứ hai tác động đến các doanh nghiệp trong nước có giao dịch liên kết, nhưng đơn vị này giữa công ty mẹ và con cho vay lẫn nhau nhưng chúng ta lại khống chế chi phí lãi vay dẫn đến các doanh nghiệp này phải trả thêm khoản chi phí. Tôi thấy phần này không phù hợp.

Hôm qua, tôi nghe Bộ trưởng trả lời trên truyền hình khi ban hành văn bản chúng ta không nên phân biệt đâu là doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước. Đó là quan điểm đúng. Dó đó, trong ban hành chúng ta không nên ghi doanh nghiệp nước ngoài hay trong nước mà chúng ta ghi là "doanh nghiệp có thuế suất khác nhau" thì chúng ta loại trừ được cho doanh nghiệp trong nước bị thiệt hại".

Từ đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân mong Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng có đề nghị Thủ tướng điều chỉnh nhanh khoản 3 Điều 8 trong Nghị định 20 và chỉ nên áp dụng cho các doanh nghiệp có mức thuế suất khác nhau. 

Thua lỗ vẫn phải đóng thuế vì Nghị định 20

Theo thống kê từ Báo cáo Tài chính năm 2017, 2018 của hơn 770 công ty niêm yết trên sàn chứng khoán TPHCM và Hà Nội, có thể thấy đa phần các công ty bị ảnh hưởng nếu áp dụng theo khoản 3 điều 8 của Nghị định 20.

Đơn cử, Công ty Cổ phần An trường an (Mã CK: ATG) kết quả kinh doanh năm 2018 lỗ 11 tỷ đồng, chỉ tiêu EBITDA âm 10 tỷ đồng (<0). Do vậy, toàn bộ chi phí lãi vay trong kỳ được xác định là chi phí không được trừ khi tính thuế.

Tương tự, rất nhiều doanh nghiệp khác có chỉ tiêu EBITDA âm cũng không được trừ khi tính thuế, như Thủy sản An Giang (EBITDA âm 93 tỷ đồng); Chế biến hàng Xuất khẩu Long An (EBITDA âm 47 tỷ đồng); Lắp máy Dầu khí (EBITDA âm 38 tỷ đồng),... điều này đã tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp khi làm ăn không có lãi và vẫn phải chịu khoản thuế “khổng lồ”.

Số lượng doanh nghiệp trên sàn chứng khoán chỉ là một phần nhỏ của số doanh nghiệp bị tác động, nhưng là đại diện cho sức khỏe của nền kinh tế thông qua chỉ số chứng khoán và thu hút đầu tư.

Lý giải cho điều bất hợp lý này, đại biểu Trần Hoàng Ngân chỉ rõ: "Khi soạn thảo, Nghị định muốn đánh vào vấn đề chuyển giá của các công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Song khi ban hành ra thực tế lại dính vào các công ty trong nước, công ty mẹ-con.. Đây là văn bản không hơp lý ở khoản 3 điều 8.

Mình muốn chống chuyển giá, chống các công ty có vốn đầu tư nước ngoài liên kết với các đơn vị trong nước để chuyển gía nhưng cuối cùng, khi định nghĩa không rõ ràng, hướng dẫn của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế không rõ ràng, dẫn đến các giao dịch liên kết giữa các công ty mẹ con ở trong nước, cùng một thuế suất cũng chịu thuế TNDN giống nhau, lại bị khống chế chi phí lãi vay là điều vô lý.

Theo luật doanh nghiệp, các khoản chi phí chính thức như vay ngân hàng, thì được loại trừ khi tính thuế TNDN. Thế mà ở đây, lại bị khống chế 20%, trong khi đó là giao dịch của công ty mẹ con, cùng chịu thuế suất giống nhau.

Chúng ta chỉ nên áp dụng cho các giao dịch liên kết giữa các doanh nghiệp có thuế suất khác nhau. Ví dụ như thuế ở đây 20%, ở chỗ khác 0% hay 5% thì mới nghi ngờ có sự chuyển giá. Mình áp dụng đại trà nên gây khó khăn cho các công ty".

Từ đó, đại biểu Ngân mong Chính phủ chấn chỉnh, có thể huỷ ngay khoản này vì nó trái với Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp. 

Chung quan điểm, ông Nguyễn Trần Nam, nguyên Thứ trưởng Xây dựng, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam khẳng định khoản 3 điều 8 của Nghị định 20 quy định chi phí tài chính chỉ đc 20% so với tổng lợi nhuận thuần cộng với khấu hao (EBITDA)... ảnh hướng rất nhiều đối với các doanh nghiệp lớn trong và ngoài ngoài nước.

"Nếu áp theo quy định này, mỗi năm doanh nghiệp phải nộp thêm mấy trăm tỷ cho ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, nộp đúng thì không sao nhưng khoản này không đúng", ông Nam nói.

Ông Nam cho biết, các tập đoàn lớn đứng ra vay tiền chỉ vay cho công ty mẹ, không cho công ty con vay. Nhưng Tổng cục Thuế và Bộ Tài chính giải thích là để chống chuyển giá nhưng mục tiêu bắn trượt lại bắn trúng quân ta, toàn bắn trúng doanh nghiệp trong nước.

"Đơn cử, EVN năm ngoái nộp thêm khoảng 700 tỷ nhưng không hợp lý. Luật Doanh nghiệp cho huy động các nguồn, vay ngân hàng là hợp lý, luật thuế cho khấu trừ khoản hợp lý… nhưng Nghị định 20 lại khống chế 20%, còn bao nhiêu phải xuất ra ngoài, không có trừ thuế", ông Nam nói.