(VTC News) - Theo Giáo sư Võ Tòng Xuân, muốn làm giàu nhờ nước mặn thì cần phải biết dùng nước mặn như thế nào cho có lợi nhất, mà một trong những cách hữu hiệu nhất hiện nay là biến ruộng lúa thành vuông tôm.
Sau khi VTC News có đăng tải bài viết "Ngập mặn khủng khiếp ở miền Tây: Không sao, cơ hội ngàn vàng để làm giàu!" của GS Võ Tòng Xuân, nhiều độc giả đã đặt ra câu hỏi rằng, nếu muốn dùng nước mặn để nuôi tôm, nhất là trong ruộng lúa thì phải làm thế nào để đạt được hiệu quả kinh tế cao mà không làm đất bị nhiễm mặn.
Trước những thắc mắc của độc giả, GS Võ Tòng Xuân lại một lần nữa có bài viết cụ thể chia sẻ những kinh nghiệm nuôi tôm trong ruộng lúa, với những kỹ thuật chi tiết để cùng bà con tìm ra được hướng đi tốt đẹp trong tình trạng ngập mặn khó khăn như hiện nay.
Trước hết, GS Võ Tòng Xuân nhấn mạnh, muốn "làm giàu nhờ nước mặn" thì cần phải biết dùng nước mặn như thế nào cho có lợi nhất.
Nuôi tôm trong nước mặn có thể xem như là cả một "nghệ thuật", do đó vẫn có không ít trường hợp người nông dân bị sạt nghiệp vì nuôi tôm.
Tiếp đó, khi có chủ trương nuôi tôm vùng mặn thì điều tiên quyết là nhà nước cần tổ chức cấu trúc hạ tầng thế nào cho nông dân chắc chắn làm giàu, chứ không thể để cho nông dân làm theo kiểu tự phát như trong thời gian vừa qua.
"Nghệ thuật" kết hợp ruộng lúa làm vuông tôm
Kỹ thuật nuôi tôm trong ruộng lúa đầu tiên được khám phá bởi Ông Ba Sên ở xã Long Điền Đông C, huyện Giá Rai, sau đó được đem ra nghiên cứu cơ sở khoa học ở Viện Hệ Thống Canh Tác ĐBSCL của Đại học Cần Thơ.
Thậm chí, nhiều cơ quan khoa học quốc tế, đặc biệt là Trung Tâm Nghiên Cứu Nông Nghiệp Quốc Tế Úc còn cùng bắt tay hợp tác với nhóm nghiên cứu của Đại học Cần Thơ từ ngay những năm 1991.
Kết quả khả quan của chương trình nghiên cứu đã được báo cáo rộng rãi, mà hiện nay chỉ cần tìm kiếm trên Google từ khóa "rice-shrimp farming system, Mekong Delta" (Hệ thống canh tác lúa - tôm, Đồng bằng sông Cửu Long) sẽ đọc được các thông tin này.
Đáng chú ý nhất là báo cáo của Hội thảo về Cải tiến quản lý hệ thống lúa - tôm để ứng phó với biến đổi khí hậu tại ĐBSCL của Việt Nam do Chương trình nghiên cứu "Thích ứng và Chống chịu Biến đổi khí hậu" của Quỹ Rockefeller tài trợ tổ chức tại Cần Thơ ngày 29/07/2015.
Trong thời gian qua, nhiều nông dân gần nguồn nước mặn đã áp dụng kỹ thuật trồng lúa - nuôi tôm, trở nên khá giả. Những ruộng lúa này cũng là vuông tôm được đắp bờ bao, có mương sâu cho tôm sinh trưởng, để trồng cấy lúa vào đầu mùa mưa.
Cuối mùa mưa, lúa được gặt xong, trong khi đất còn sình sền sệt (không được để ruộng khô nứt nẻ) thì cho nước mặn vào pha với nước ngọt còn trong ruộng, sau đó thả tôm giống vào nuôi.
Vì nước mặn vào ruộng lúc mặt ruộng còn ướt nên nước mặn chỉ ở trên mặt chứ không thể thấm vào đất ruộng bên dưới. Do đó khi mùa mưa đến, nông dân dùng nước mưa đầu mùa để đẩy nước mặn ra ngoài sông và bắt đầu vụ lúa mới.
Nếu cho nước mặn vào ruộng lúc đất khô nứt nẻ thì đất sẽ bị nhiễm mặn, không dùng để trồng lúa được.
Nhiều nông dân khác trong vùng ngọt hóa phải trồng lúa, thấy mấy bạn bên ngoài đê ngọt hóa nuôi tôm khá giả hơn mình, đã lén phá đê ngăn mặn để lấy nước mặn nuôi tôm, đạt kết quả trong vài năm đầu rất khả quan, xây nhà mới, tậu nhiều vật dụng sang trọng.
Tất cả họ đều hành động một cách tự phát, bất hợp pháp, đi ngược lại với chủ trương sản xuất lương thực của nhà nước.
Những vuông tôm của người dân được dựng lên nối tiếp nhau một cách vô tổ chức, nước thải từ vuông tôm này lại đổ sang vuông tôm kia, làm cho bệnh tôm lây lan ngày càng trầm trọng.
Do đó mà nhiều hộ nông dân nuôi tôm trở nên sạt nghiệp chỉ sau vài năm phất lên trước đó.
Cần có sự hỗ trợ của Nhà nước
Nhìn sang các nước Thái Lan, Philippine, Indonesia, người ta áp dụng công nghệ nuôi tôm được nhà nước cho đầu tư một cách khoa học, nông dân sản xuất rất yên tâm và hiệu quả cao.
Cơ sở hạ tầng của công nghệ này chủ yếu có trung tâm chế biến đông lạnh tôm, có hệ thống kênh mương phân chia các vuông tôm, bao gồm kênh chính lấy nước mặn từ sông hoặc biển vào pha với nước ngọt từ giếng khoan để có độ mặn thích hợp cho tôm.
Từ kênh chính này, nước mặn đã pha được dẫn vào các kênh tưới dọc theo một bên các vuông tôm, một hệ thống kênh tiêu dọc theo bên kia của vuông tôm sẽ hứng nước thải dẫn vào một kênh tiêu chính để đưa ra biển để được xử lý.
Từ dẫn chứng đó để thấy, chủ trương nuôi tôm vùng ven biển hoặc vùng nhiễm mặn bên trong đất liền không thể thành công được nếu như nhà nước cứ để cho dân tự phát xây dựng vuông tôm lung tung như hiện nay.
Video: Ngập mặn khủng khiếp ở miền Tây
Sau khi VTC News có đăng tải bài viết "Ngập mặn khủng khiếp ở miền Tây: Không sao, cơ hội ngàn vàng để làm giàu!" của GS Võ Tòng Xuân, nhiều độc giả đã đặt ra câu hỏi rằng, nếu muốn dùng nước mặn để nuôi tôm, nhất là trong ruộng lúa thì phải làm thế nào để đạt được hiệu quả kinh tế cao mà không làm đất bị nhiễm mặn.
Trước những thắc mắc của độc giả, GS Võ Tòng Xuân lại một lần nữa có bài viết cụ thể chia sẻ những kinh nghiệm nuôi tôm trong ruộng lúa, với những kỹ thuật chi tiết để cùng bà con tìm ra được hướng đi tốt đẹp trong tình trạng ngập mặn khó khăn như hiện nay.
Trước hết, GS Võ Tòng Xuân nhấn mạnh, muốn "làm giàu nhờ nước mặn" thì cần phải biết dùng nước mặn như thế nào cho có lợi nhất.
Nuôi tôm trong nước mặn có thể xem như là cả một "nghệ thuật", do đó vẫn có không ít trường hợp người nông dân bị sạt nghiệp vì nuôi tôm.
Tiếp đó, khi có chủ trương nuôi tôm vùng mặn thì điều tiên quyết là nhà nước cần tổ chức cấu trúc hạ tầng thế nào cho nông dân chắc chắn làm giàu, chứ không thể để cho nông dân làm theo kiểu tự phát như trong thời gian vừa qua.
"Nghệ thuật" kết hợp ruộng lúa làm vuông tôm
Kỹ thuật nuôi tôm trong ruộng lúa đầu tiên được khám phá bởi Ông Ba Sên ở xã Long Điền Đông C, huyện Giá Rai, sau đó được đem ra nghiên cứu cơ sở khoa học ở Viện Hệ Thống Canh Tác ĐBSCL của Đại học Cần Thơ.
Thậm chí, nhiều cơ quan khoa học quốc tế, đặc biệt là Trung Tâm Nghiên Cứu Nông Nghiệp Quốc Tế Úc còn cùng bắt tay hợp tác với nhóm nghiên cứu của Đại học Cần Thơ từ ngay những năm 1991.
Kết quả khả quan của chương trình nghiên cứu đã được báo cáo rộng rãi, mà hiện nay chỉ cần tìm kiếm trên Google từ khóa "rice-shrimp farming system, Mekong Delta" (Hệ thống canh tác lúa - tôm, Đồng bằng sông Cửu Long) sẽ đọc được các thông tin này.
Đáng chú ý nhất là báo cáo của Hội thảo về Cải tiến quản lý hệ thống lúa - tôm để ứng phó với biến đổi khí hậu tại ĐBSCL của Việt Nam do Chương trình nghiên cứu "Thích ứng và Chống chịu Biến đổi khí hậu" của Quỹ Rockefeller tài trợ tổ chức tại Cần Thơ ngày 29/07/2015.
Trong thời gian qua, nhiều nông dân gần nguồn nước mặn đã áp dụng kỹ thuật trồng lúa - nuôi tôm, trở nên khá giả. Những ruộng lúa này cũng là vuông tôm được đắp bờ bao, có mương sâu cho tôm sinh trưởng, để trồng cấy lúa vào đầu mùa mưa.
Cuối mùa mưa, lúa được gặt xong, trong khi đất còn sình sền sệt (không được để ruộng khô nứt nẻ) thì cho nước mặn vào pha với nước ngọt còn trong ruộng, sau đó thả tôm giống vào nuôi.
Vì nước mặn vào ruộng lúc mặt ruộng còn ướt nên nước mặn chỉ ở trên mặt chứ không thể thấm vào đất ruộng bên dưới. Do đó khi mùa mưa đến, nông dân dùng nước mưa đầu mùa để đẩy nước mặn ra ngoài sông và bắt đầu vụ lúa mới.
Nếu cho nước mặn vào ruộng lúc đất khô nứt nẻ thì đất sẽ bị nhiễm mặn, không dùng để trồng lúa được.
Nhiều nông dân khác trong vùng ngọt hóa phải trồng lúa, thấy mấy bạn bên ngoài đê ngọt hóa nuôi tôm khá giả hơn mình, đã lén phá đê ngăn mặn để lấy nước mặn nuôi tôm, đạt kết quả trong vài năm đầu rất khả quan, xây nhà mới, tậu nhiều vật dụng sang trọng.
Tất cả họ đều hành động một cách tự phát, bất hợp pháp, đi ngược lại với chủ trương sản xuất lương thực của nhà nước.
 |
| Điển hình nuôi tôm tự phát tại vùng mặn Bán Đảo Cà Mau (Giá Rai, Bac Liêu) |
Do đó mà nhiều hộ nông dân nuôi tôm trở nên sạt nghiệp chỉ sau vài năm phất lên trước đó.
Cần có sự hỗ trợ của Nhà nước
Nhìn sang các nước Thái Lan, Philippine, Indonesia, người ta áp dụng công nghệ nuôi tôm được nhà nước cho đầu tư một cách khoa học, nông dân sản xuất rất yên tâm và hiệu quả cao.
 |
| Công nghệ nuôi tôm tại Tulang, Bawang, tỉnh Lampung, Nam Sumatra, Indonesia (Do công ty CP Prima đầu tư). |
 |
| Mỗi vuông tôm được lấy nước mặn pha nước ngọt đến đúng độ mặn từ một kênh tưới riêng; và thải nước cũ ra một kênh tiêu riêng. |
Từ kênh chính này, nước mặn đã pha được dẫn vào các kênh tưới dọc theo một bên các vuông tôm, một hệ thống kênh tiêu dọc theo bên kia của vuông tôm sẽ hứng nước thải dẫn vào một kênh tiêu chính để đưa ra biển để được xử lý.
Từ dẫn chứng đó để thấy, chủ trương nuôi tôm vùng ven biển hoặc vùng nhiễm mặn bên trong đất liền không thể thành công được nếu như nhà nước cứ để cho dân tự phát xây dựng vuông tôm lung tung như hiện nay.
Video: Ngập mặn khủng khiếp ở miền Tây
Nhà nước, với vốn vay của WB hoặc ADB, cần tổ chức phát triển hệ thống canh tác lúa - tôm một cách đúng kỹ thuật, với hệ thống kênh mương như trên đây.
Trong thời kỳ đổi mới, tư duy Đảng và Nhà Nước sẽ chuyển "sản lượng lúa" sang "GDP" thì ngành thủy lợi sẽ chuyển từ phục vụ trồng lúa sang phục vụ cho nuôi thủy sản - chủ yếu là tôm chuyên canh, hoặc lúa - tôm để bảo đảm thành công.
Có tổ chức theo chuỗi giá trị liên kết 4 nhà như thế này thì chắc chắn nông dân nuôi tôm sẽ hưởng lợi, doanh nghiệp chế biến sẽ hưởng lợi, và ngân sách địa phương sẽ tăng cao hơn nữa, góp phần làm tăng GDP của mỗi cá nhân và của cả quốc gia.
Giáo sư Võ Xuân Tòng
Bình luận