Chủ tịch Quốc hội: 'Vẫn có trường hợp có tiền chưa tiêu được'

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ kết luận nội dung chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực dân tộc.

Sáng 7/6, kết luận nội dung chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực dân tộc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, qua báo cáo của Chính phủ, báo cáo của Ủy ban Dân tộc và diễn biến của phiên chất vấn cho thấy, việc thực hiện chính sách dân tộc đã đạt được những kết quả quan trọng, khá toàn diện, tạo nên nhiều chuyển biến trong đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội đánh giá vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Cụ thể, các chính sách dân tộc còn phân tán, dàn trải, hiệu quả chưa cao. Việc triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia nói chung, trong đó có Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số, vùng núi còn rất chậm, kết quả đạt được đến nay còn hạn chế.

"Việc huy động các nguồn lực cho chương trình mục tiêu quốc gia và phân bổ nguồn lực còn gặp nhiều khó khăn. Vẫn có trường hợp có tiền chưa tiêu được", ông Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Các văn bản hướng dẫn ban hành chậm, thiếu đồng bộ, chưa rõ ràng, chưa có định mức cụ thể, thủ tục tiếp nhận phê duyệt các chương trình dự án còn phức tạp, sự phối hợp giữa các cơ quan chính quyền còn bất cập và lúng túng…

Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, việc thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất trong đồng bào dân tộc thiểu số chưa được triển khai hiệu quả, đời sống một bộ phận nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn nhiêu khó khăn. Việc phục hồi sản xuất chưa bền vững, không ít hộ dân chưa được hưởng đầy đủ các chính sách an sinh xã hội do chưa đăng ký được hộ khẩu…

Qua đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, các Bộ trưởng, Trưởng ngành liên quan tiếp thu tối đa ý kiến của đại biểu Quốc hội, chỉ đạo quyết liệt thực hiện các giải pháp đã đề ra nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế. 

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh huy động mọi nguồn lực để đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó, tập trung vào địa bàn đặc biệt khó khăn, nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn và có khó khăn đặc thù…

Theo ông Vương Đình Huệ, cần lập danh sách các xã đạt chuẩn nông thôn mới, các xã, thôn chia tách, sáp nhập hoặc đề nghị điều chỉnh tên gọi. Trên cơ sở đó, nghiên cứu, đề xuất giải pháp cụ thể đối với việc phân định vùng dân tộc và miền núi theo trình độ phát triển phù hợp với thực tiễn và các quy định hiện hành.

"Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Thực hiện hiệu quả chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, chuyển đổi nghề cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số chưa có hoặc thiếu đất ở, đất sản xuất", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đề nghị hạn chế tối đa chuyển đổi mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích ngoài lâm nghiệp; hoàn thành việc giao đất, giao rừng, cho thuê rừng gắn với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp, bảo đảm tất cả diện tích rừng và đất được quy hoạch cho phát triển lâm nghiệp phải được giao, cho thuê đến những chủ rừng thực sự.

Trước đó, giải trình làm rõ những vấn đề liên quan, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhận khuyết điểm vì Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cùng 2 Chương trình mục tiêu quốc gia còn lại thực hiện chậm.

"Trước hết, với trách nhiệm được phân công chỉ huy trực tiếp việc thực hiện 3 chương trình này, chúng tôi xin nhận khuyết điểm trước Quốc hội, trước bà con đang sống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng núi vì các chương trình rất chậm, chưa đạt yêu cầu đặt ra", Phó Thủ tướng nói.

Dẫn số liệu, ông Trần Lưu Quang cho biết đến ngày 31/5, phần vốn của năm 2022 dành cho chương trình này chỉ đạt hơn 58% vốn đầu tư phát triển. Riêng vốn của năm 2023 chỉ đạt hơn 17% vốn đầu tư phát triển.

Theo lãnh đạo Chính phủ, rất nhiều khu vực, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số đang sống ở vùng biên cương, vùng "phên dậu" của đất nước đang cố gắng chịu đựng rất nhiều khó khăn để giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc nên Chính phủ nhận thấy trách nhiệm rất nặng nề.

Nhắc đến vướng mắc lớn, Phó Thủ tướng cho biết, cơ chế chính sách chồng chéo không phải điều quan trọng mà quan trọng là tháo gỡ để mọi việc "chạy thật nhanh". Trước hết, số lượng văn bản ban hành rất nhiều, riêng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được tích hợp từ 118 chính sách, 10 dự án, 22 tiểu dự án, 55 nội dung thành phần, chịu sự quản lý của 23 Bộ, ngành trung ương, nên còn nhiều chồng chéo, xung đột.

Sau khi Thủ tướng ban hành Công điện số 71, trong khoảng hơn 2 tháng, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết, 18/18 bộ ngành đã có 59 văn bản trả lời, giải quyết được 261/339 thắc mắc của các cơ quan, địa phương.

Với các nội dung còn lại, Chính phủ đang chuẩn bị sửa đổi Nghị định 27, ban hành, điều chỉnh một số thông tư. Việc sửa đổi Nghị định 27 đang được gấp rút tiến hành, ngay trong hôm nay Chính phủ sẽ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp giải trình báo cáo của Chính phủ, cố gắng ban hành trước ngày 15/6.

"Cũng phải nói thật lòng với các đồng chí, tôi có hứa với Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội rằng trong quý 1 xong việc này nhưng phải mất thêm 2,5 tháng, đến nay mới có thể báo cáo về mốc thời gian 15/6", ông Trần Lưu Quang nói.

Thực tế ở địa phương cũng cho thấy, các địa phương không giải ngân được nhiều vốn Trung ương, nhưng giải ngân được tỷ lệ lớn vốn đối ứng địa phương, điều đó cho thấy những quy định còn vướng mắc, gây khó khăn, nên việc tháo gỡ ở các quy định này sẽ tạo được tác động tốt.

Phó Thủ tướng cho biết, thời gian tới, với sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh tháo gỡ, hoàn thiện cơ sở pháp lý vững chắc để Chương trình được giải ngân đúng theo yêu cầu.