Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: 'Dạy ngoại ngữ không chuẩn thì thà không dạy còn hơn'

Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị trực tuyến triển khai giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025 đề án “Dạy và học Ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020" tại 6 điểm cầu (Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đà Nẵng, Tây Nguyên, Vinh). 

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế trong quá trình triển khai đề án trong thời gian vừa qua do đặt mục tiêu quá cao dẫn đến việc không bám sát đề án; việc áp dụng còn nặng lý thuyết, nhẹ thực hành; nhiều địa phương còn thiếu giáo viên hoặc giáo viên chưa đạt chuẩn. 

“Nếu dạy Ngoại ngữ mà không chuẩn thì thà không dạy còn hơn”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói.

Vì vậy, trong thời gian tới, Bộ trưởng Nhạ yêu cầu phải tập trung đào tạo đội ngũ giáo viên, nhất là các trường sư phạm. Nếu những thầy cô yếu quá, khả năng đạt chuẩn quá xa thì chuyển công tác khác.

Bên cạnh đó, ban quản lý đề án cũng cần tập trung vào cơ sở học liệu, phù hợp với điều kiện, yêu cầu của Việt Nam và đào tạo từ xa, tạo điều kiện cho các giáo viên có thể học mọi lúc mọi nơi, hình thành các trung tâm.

Đồng tình với quan điểm này, TS. Đỗ Tuấn Minh – Hiệu trưởng Trường ĐHNN – ĐHQGHN cho rằng bối cảnh toàn cầu hoá với tình hình khu vực và quốc tế có nhiều biến động, cạnh tranh, Cộng đồng kinh tế ASEAN được thành lập và Việt Nam chính thức trở thành thành viên của TPP, đã tạo ra thách thức đối với ngành giáo dục nói chung và giáo dục ngoại ngữ nói riêng.

Thách thức đó đòi hỏi phải đào tạo được nguồn nhân lực Việt Nam có đủ năng lực, trình độ để tham gia vào thị trường lao động quốc tế.

Đối với giáo dục ngoại ngữ, một nhiệm vụ cấp bách đặt ra là phải đào tạo đội ngũ lao động Việt Nam có đủ năng lực sử dụng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, một cách thành thạo, đáp ứng yêu cầu của quá trình hội nhập và phát triển đất nước.

Nhận thức rõ vai trò quan trọng của ngoại ngữ trong tiến trình hội nhập của Việt Nam với thế giới, Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020 (gọi tắt là Đề án NNQG 2020 hay Đề án trong bài viết này) đặt ra mục tiêu “đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa …..”.

Để khắc phục những hạn chế nêu trên và thực hiện thành công mục tiêu của đề án, trong thời gian tới, TS Minh đề xuất cần tập trung vào một số nhiệm vụ.

Một là, công tác bồi dưỡng giáo viên phải được tiến hành thường xuyên trong suốt năm học thay vì tập trung vào một thời gian nhất định trong năm.

Khi đó, giáo viên mới có cơ hội được học tập, bồi dưỡng liên tục, thường xuyên, giúp họ dần dần có động cơ và nhu cầu học tập, chủ động lập kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng phù hợp để nâng cao năng lực chuyên môn nghề nghiệp cần thiết, đáp ứng theo yêu cầu đòi hỏi.

Có như vậy, hoạt động bồi dưỡng mới đạt được mục tiêu cuối cùng: biến quá trình bồi dưỡng thành quá trình tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên, giúp giáo viên hình thành thói quen học tập suốt đời.

Hai là, việc bồi dưỡng giáo viên phải đảm bảo tính hệ thống. Cụ thể là các nội dung bồi dưỡng phải có tính thống nhất, được sắp xếp có một cách khoa học, có tính tầng bậc trong mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

Giữa nội dung dạy học trực tuyến và dạy học trực tiếp, giữa nội dung lý thuyết và nội dung thực hành, hay giữa nội dung của các mô-đun trong cùng một chương trình đều phải được tổ chức theo một trình tự hệ thống, có logic sao cho nội dung bồi dưỡng trước sẽ là tiền đề cho nội dung bồi dưỡng sau.

Ba là việc bồi dưỡng giáo viên phải có tính ứng dụng thực tế. Điều này có nghĩa nội dung bồi dưỡng giáo viên cần bám sát nhu cầu thực tế, xuất phát từ những đề xuất của người học, chứ không phải bị định trước, bị áp đặt từ trên xuống của các bậc quản lý, khiến cho công tác bồi dưỡng mang tính chất hình thức, bắt buộc và kém hiệu quả.

"Nói một cách khác, bồi dưỡng giáo viên không chỉ là việc đào tạo lại hay bổ sung những kiến thức, kỹ năng giáo viên còn thiếu mà, quan trọng hơn, là hoạt động hỗ trợ giúp giáo viên áp dụng những lý thuyết, phương pháp sư phạm đã được bồi dưỡng vào thực tiễn giảng dạy", TS Minh nhấn mạnh.

Bốn là, việc bồi dưỡng giáo viên phải có tính hiệu quả. Điều này được thể hiện ở chỗ các chương trình bồi dưỡng phải mang tính thiết thực, giúp người học có nhiều cơ hội thực hành và vận dụng tốt những kiến thức đã học vào thực tế giảng dạy, giúp cho việc dạy và học ngoại ngữ đạt chất lượng cao hơn.