Khám phá làng đúc đồng trăm tuổi nơi sinh ra nhiều bảo vật quốc gia ở Huế

Theo các tư liệu lịch sử thì làng nghề đúc đồng truyền thống ở phường Phường Đúc (TP Huế) được hình thành từ đầu thế kỉ XVII. Thuỷ tổ của nghề là cụ Nguyễn Văn Lương có quê gốc làng Đồng Xá, Siêu Loại (tỉnh Bắc Ninh ngày nay).

Trải qua 400 năm lịch sử làng nghề đúc đồng ở phường Phường Đúc trở nên nổi tiếng trên cả nước. Trong quá trình hình thành và phát triển, các nghệ nhân của làng nghề đã làm ra những sản phẩm cầu kỳ và tinh xảo, tiêu biểu cho nghệ thuật đúc đồng. Một số sản phẩm được các nghệ nhân làng đúc đồng phường Phường Đúc làm ra dưới thời nhà Nguyễn ngày nay được công nhận là bảo vật quốc gia.

Có lẽ ít người biết, Cửu đỉnh đặt dưới sân Thế Miếu trong Đại nội Huế - một bảo vật quốc gia được công nhận năm 2012 cũng được đúc bởi bàn tay các nghệ nhân làng nghề đúc đồng phường Phường Đúc. Một bảo vật quốc gia khác cũng được đúc bởi các nghệ nhân phường Phường Đúc đúc từ thời vua Gia Long là Cửu vị thần công. Hiện cả 9 khẩu thần công này hiện đang được trưng bày trong Kinh thành Huế.

Ngày nay, những nghệ nhân đúc đồng ở phường Phường Đúc dù đối mặt với nhiều khó khăn nhưng vẫn kiên trì, miệt mài giữ lại nghề truyền thống của ông cha. (Ảnh: Lê Chung).

Những nghệ nhân luôn phải tỉ mỉ trong từng công đoạn để cho ra những sản phẩm đúc đồng tinh xảo và được thị trường đón nhận. 

Nghệ nhân Nguyễn Văn Viện (SN 1946, trú kiệt 245 Bùi Thị Xuân, phường Phường Đúc TP Huế) chia sẻ: “Để một sản phẩm hoàn thiện cần phải trải qua nhiều giai đoạn. Dụng cụ để chạm khắc cũng do chính tay nghệ nhân làm ra với các loại kích cỡ khác nhau. Vì vậy, sản phẩm của nghệ nhân làm ra là hàng thủ công mỹ nghệ chính thống chất lượng, được nhiều người ưa chuộng, tin dùng”.

Một sản phẩm trang trí bằng đồng tinh xảo được nghệ nhân Nguyễn Văn Viện làm hoàn toàn thủ công. 

Nghệ nhân Nguyễn Văn Viện cho biết, hiện chỉ còn khoảng gần 40 hộ là theo nghề. Còn lại một số người chỉ nhận làm theo từng công đoạn. Riêng phần tạo hình bằng đất sét và chạm khắc lên sản phẩm thì tùy vào tay nghề cũng như ý tưởng mỗi thợ mà cho ra các sản phẩm khác nhau.

Nghệ nhân Viện chia sẻ, công đoạn hoàn thiện sản phẩm cần đòi hỏi người thợ có tính kiên trì, tỉ mỉ và có kinh nghiệm thì mới làm cái hồn của sản phẩm. Nếu chỉ làm sơ sài cho có thì nhìn như vật vô hồn. Nhất là các sản phẩm có chi tiết nhỏ như con vật, súng thần công, chuông hay tượng phật,... cần phải có sự khéo léo, sáng tạo để chạm khắc những chi tiết nhỏ nhất trên sản phẩm. (Ảnh: Lê Chung)

Theo nghệ nhân Nguyễn Văn Nhân (con trai nghệ nhân Nguyễn Văn Viện) các sản phẩm đồng trên thị trường rất nhiều. Tuy nhiên những sản phẩm làm ra ở Phường Đúc vẫn được coi trọng và đánh giá cao vì nó thường mang tính độc bản. Mỗi thành phẩm người thợ đúc ra đều có những nét riêng khác nhau.