Nhân “Ngày thị giác thế giới năm 2024” (ngày 10/10 do tổ chức toàn cầu phòng chống mù lòa lựa chọn), Bác sĩ chuyên khoa II, Dương Quốc Cường - Phó Trưởng khoa dịch kính võng mạc, Bệnh viện Mắt TP.HCM - có những chia sẻ bổ ích về bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già, một bệnh lý khá phổ biến có thể dẫn đến nguy cơ mù lòa ở người cao tuổi.
Đây là hoạt động trong khuôn khổ chương trình có nội dung về chăm sóc sức khỏe, phát sóng trực tiếp của Kênh truyền hình VTC14 với chủ đề “Thoái hóa hoàng điểm tuổi già - Đừng bỏ quên đôi mắt mẹ cha”, cùng sự đồng hành của Bayer Việt Nam.
Chương trình trực tiếp chủ đề: “Thoái hóa hoàng điểm tuổi già - đừng bỏ quên đôi mắt mẹ cha” phát trên VTC14.
Thoái hóa hoàng điểm tuổi già là bệnh lý
Theo WHO, thoái hóa hoàng điểm là một bệnh lý mạn tính về mắt thường gặp và là nguyên nhân gây mất thị lực hàng đầu sau tuổi 50. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể mất dần hoặc mất đột ngột thị lực trung tâm tầm nhìn, gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống. Nếu không được điều trị, hơn 3/4 bệnh nhân sẽ diễn tiến đến mù lòa.
Nói về cơ chế bệnh sinh, bác sĩ chuyên khoa II Dương Quốc Cường cho biết: “Cấu trúc của mắt có bộ phận ở đáy mắt gọi là võng mạc, là nơi tiếp nhận ánh sáng. Trong đó, vùng hoàng điểm (điểm vàng) giúp nhìn rõ nét, chi tiết nhất.
Thoái hóa hoàng điểm diễn tiến theo quá trình lão hóa với nguyên nhân cụ thể chưa được làm rõ, bắt đầu với các chất cặn tích tụ bên dưới hoàng điểm và phá vỡ chức năng bình thường võng mạc, sau đó các mạch máu mới tăng sinh gây phù, chảy máu, sẹo hóa võng mạc và giảm thị lực nhanh chóng”.
Hoàng điểm là nơi giúp chúng ta nhìn rõ nét, chi tiết nhất.
Các yếu tố nguy cơ của thoái hóa hoàng điểm tuổi già
Những người ở độ tuổi ngoài 50, có chế độ ăn ít thực phẩm từ cá, ít các chất kháng oxy hóa, thừa cân, béo phì, hút thuốc lá, tiền sử gia đình có người bị thoái hóa hoàng điểm tuổi già được ghi nhận có nguy cơ mắc bệnh cao.
Bên cạnh đó, một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ bao gồm: tăng cholesterol, phơi nhiễm ánh sáng mặt trời, đồng tử sáng màu, viễn thị, tăng huyết áp, có bệnh tim mạch. Đặc biệt, thống kê cho thấy nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với nam.
Cách nhận biết triệu chứng bệnh
Về những triệu chứng để phát hiện bệnh thoái hóa hoàng điểm, bác sĩ Dương Quốc Cường cho biết, bệnh nhân xuất hiện tình trạng nhìn mờ và thấy những đường thẳng bị cong vênh lên. Đó là những dấu hiệu sớm ban đầu của bệnh thoái hoá hoàng điểm tuổi già.
Ở giai đoạn tiếp theo, người bệnh có thể mất dần hoặc mất đột ngột thị lực trung tâm, xuất hiện khu vực tối, mờ ở trung tâm tầm nhìn. Khi diễn tiến bệnh nặng, có những trường hợp xuất huyết ở trong võng mạc, dẫn tới nguy cơ mất thị lực.
Nhìn thấy đường thẳng bị cong méo và màu sắc, độ sáng bị giảm cường độ là những biểu hiện đặc trưng ban đầu của bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già.
Chuyên gia khuyến khích mọi người tự kiểm tra mắt tại nhà bằng cách nhìn vào những đường thẳng hoặc bức ảnh có những đường rất thẳng. Sau đó tự che từng mắt, nếu thấy những đường thẳng này bị cong đi thì đó là dấu hiệu đặc trưng của bệnh thoái hoá hoàng điểm tuổi già.
Điều trị bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già
Thoái hoá hoàng điểm tuổi già có hai thể là thể khô và thể ướt. Đa số bệnh nhân thuộc thể khô chiếm 90%, 10% là thể ướt. Tuy nhiên, trên 90% bệnh nhân bị mất thị lực trung tâm nghiêm trọng do thể ướt gây ra.
Với thoái hóa hoàng điểm thể khô, người bệnh có thể bổ sung vitamin và khoáng chất (như vitamin C, E, lutein, zeaxanthin, kẽm), áp dụng chế độ ăn tốt cho mắt như rau củ có màu sắc đậm và cá, tránh những loại thịt đậm màu để ngăn ngừa và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.
Theo bác sĩ chuyên khoa II Dương Quốc Cường, bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già có thể điều trị và giúp bệnh nhân khôi phục thị lực.
Đối với điều trị thoái hóa hoàng điểm thể ướt, hiện nay giải pháp tiêm nội nhãn với thuốc kháng VEGF (thuốc chống tăng sinh mạch máu) cho thấy sự hiệu quả cao, giúp cải thiện thị lực cho bệnh nhân một cách đáng kể. Một số trường hợp bệnh nhân có thể khôi phục thị lực hoàn toàn.
Liệu trình tiêm nội nhãn thuốc kháng VEGF
Từ năm 2004, phát minh về thuốc kháng VEGF (thuốc chống tăng sinh mạch máu) sử dụng trong tiêm nội nhãn giúp điều trị và khôi phục thị lực cho bệnh nhân thoái hóa hoàng điểm tuổi già thể ướt tạo nên cuộc cách mạng cho ngành dịch kinh võng mạc.
Khi điều trị tiêm nội nhãn bằng thuốc kháng tăng sinh nội mạch VEGF, người bệnh cần tuân thủ triệt để liệu trình của bác sĩ. Theo chuyên gia, việc tiêm nội nhãn thì sẽ có liệu trình đầu tiên là liều tấn công gồm tiêm ba mũi đầu tiên, mỗi mũi cách nhau là 4 tuần. Sau đó điều trị hàng tháng, bệnh nhân tới khám và được tiêm định kỳ mỗi tháng.
Sau này, các bác sĩ thường sử dụng liệu trình là điều trị giãn cách. Khi bệnh nhân được tiêm thuốc kháng VEGF và bệnh đã ổn định, tùy vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ giãn cách đợt tiêm tiếp theo mỗi hai tuần theo liệu trình định kỳ.
Có thể 6 tuần bệnh nhân mới quay lại tái khám và sau đó có thể kéo dài lên 8 tuần, có những thuốc kéo dài đến 12 tuần. Những thuốc gần đây lại có thể kéo dài lên đến 16 tuần, bệnh nhân mới cần quay lại tái khám và tiêm. Biện pháp này giúp cho bệnh nhân không bị tái phát bệnh và giảm thời gian đi lại thăm khám.
Bác sĩ Cường nhấn mạnh, điều trị tích cực sớm với thuốc kháng VEGF không những giúp cải thiện thị lực mà còn là tiền đề để giảm số mũi tiêm và gánh nặng điều trị trong những năm về sau.
Do đó, khi được chẩn đoán thoái hóa hoàng điểm, bệnh nhân nên tham gia điều trị tích cực từ sớm để bảo vệ được thị lực và cần tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự ý ngưng điều trị. Nhiều trường hợp bệnh nhân sau khi khôi phục thị lực đã tự ý dừng điều trị, và khi bệnh tái phát trở lại, việc khôi phục thị lực cho bệnh nhân rất khó khăn.
Cùng với mục tiêu cung cấp thêm những kiến thức hữu ích cho cộng đồng trong việc phòng ngừa và điều trị căn bệnh này, Nhà xuất bản Y học với sự tài trợ của Bayer Việt Nam ra mắt ấn phẩm “Thoái hóa hoàng điểm tuổi già – Những thắc mắc thường gặp” với hình thức sách giấy và sách điện tử có kèm thuyết minh, mang đến sự thuận tiện cho những bệnh nhân đang gặp vấn đề về thị giác. Tài liệu này được chia sẻ miễn phí đến cộng đồng trên website Nhà xuất bản Y Học.
Bình luận